Leczenie żywieniowe powinno być integralną częścią terapii onkologicznej oraz holistycznej opieki nad chorym. Zapobieganie niedożywieniu zwiększa szansę na poprawę stanu zdrowia pacjentów, skraca czas ich pobytu w szpitalu i prowadzi do obniżenia kosztów leczenia.
Według prognoz GLOBOCAN 2018 do 2025 roku liczba zachorowań na nowotwory wzrośnie z 18,1 mln do 19,3 mln, w 2030 r. osiągnie 22 mln, a w 2035 r. – 24 mln rocznie. Polskie statystyki mówią o wzroście zachorowalności do 2025 roku prawdopodobnie o ponad 25%. Jak podała w 2018 r. Najwyższa Izba Kontroli, nowotwory staną się wówczas główną przyczyną zgonów Polaków.
Podczas debaty „Dostęp do żywienia medycznego prawem pacjenta z chorobą nowotworową” eksperci zwrócili szczególną uwagę na niedożywienie, które stanowi poważny problem pacjentów z chorobą nowotworową.Objawy niedożywienia występują u 85% chorych onkologicznych, a wyniszczenie u 30% chorych. U 5 20% z nich wyniszczenie jest bezpośrednią przyczyną zgonu w terminalnym okresie choroby. Jak się okazuje, u 30% pacjentów odżywionych prawidłowo niedożywienie rozwija się po przyjęciu do szpitala, a u 70% niedożywionych w momencie przyjęcia ulega dalszemu pogłębieniu w trakcie hospitalizacji.
– Razem z pacjentami pragniemy, by żywienie medyczne stało się integralną częścią diagnostyki i tworzenia terapii onkologicznej oraz jednym z kluczowych standardów leczenia onkologicznego – podkreślał dr n. med. Grzegorz Krasowski, ordynator Oddziału Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej, kierownik Poradni Leczenia Żywieniowego w Krapkowickim Centrum Zdrowia.– Niezwykle ważne jest, aby pacjenci mieli dostęp do rzetelnych informacji i porad dotyczących odżywiania, a więc potrzebujemy w Polsce większej liczby wykwalifikowanych dietetyków, zespołów żywieniowych oraz specjalistycznych ośrodków domowego żywienia medycznego.
Niska świadomość na temat leczenia żywieniowego
Eksperci podkreślali również niską świadomość nt. leczenia żywieniowego Europejczyków, w tym Polaków, co pokazała europejska ankieta z 2018 roku dotycząca ważności odżywiania pacjentów z chorobami nowotworowymi przeprowadzona przez European Cancer Patient Coalition8 na 907 osobach z Polski, Włoch, Czech, Grecji, Hiszpanii, Rumunii, Bułgarii, Danii i Finlandii. Blisko 70% ankietowanych utraciło masę ciała podczas choroby, a 46% z nich nie wiedziało, że jej strata może mieć niekorzystny wpływ na proces leczenia. Niewiedza pacjentów może wynikać z tego, że nie są oni informowani przez lekarzy onkologów o możliwościach leczenia żywieniowego oraz o niedożywieniu. Co istotne, 92% pacjentów nie otrzymało żadnej informacji na temat roli żywienia w terapii onkologicznej, a 77% nie zostało skierowanych do dietetyka lub specjalisty ds. żywienia.
– Jako pacjenci chcemy, by nasze prawa były respektowane – mówił Błażej Rawicki, prezes Fundacji EuropaColon Polska.– Zależy nam na egzekwowaniu praw, które nam przysługują w obszarze opieki onkologicznej i żywienia medycznego. Niestety, świadomość Polaków w tym obszarze jest jeszcze niska. Zdajemy sobie sprawę, że to dopiero początek dyskusji, ale walczymy o holistyczną opiekę nad chorymi onkologicznie – dodał.
Pacjenci rozmawiali z ekspertami także o formalnych wytycznych gwarantujących opiekę żywieniową,takich jak rezolucja Rady Europy ResAP (2003)39 z 2003 roku czy standardy żywienia dojelitowego i pozajelitowego, które opublikowało w 2005 roku Polskie Towarzystwo Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu, a w 2015 r. zaktualizowali eksperci PTChO, PTO, PTOK oraz POLSPEN w dokumencie pt. „Standardy leczenia żywieniowego w onkologii”10. Mimo istnienia formalnych wytycznych, w Polsce nie są one konsekwentnie stosowane.
– Tylko odpowiednio przeprowadzony proces leczenia żywieniowego, od trafnie postawionej diagnozy do zakończenia leczenia i późniejszej stałej opieki, zapewni pacjentom kompleksową terapię żywieniową – stwierdziła dr n. med. Aleksandra Kapała, specjalista onkologii klinicznej i chorób wewnętrznych. – Co za tym idzie, jednostki świadczące opiekę onkologiczną powinny zacząć być rozliczane z rzeczywiście zrealizowanych świadczeń w zakresie odżywiania do- i pozajelitowego, a nie tylko z wykonania badań przesiewowych dotyczących niedożywienia – podkreśliła.
W debacie wzięły udział: Fundacja Urszuli Jaworskiej, Fundacja w Związku z Rakiem, Fundacja OnkoCafe – Razem Lepiej, Fundacja Europacolon Polska, Stowarzyszenie Apetyt na Życie, Fundacja Pokonaj Raka, Ogólnopolska Organizacja Kwiat Kobiecości, Fundacja „Nadzieja dla Zdrowia”, Stowarzyszenie Mężczyzn z Chorobami Prostaty „GLADIATOR” im. Profesora Tadeusza Koszarowskiego, Polskie Towarzystwo Stomijne Pol-ilko, Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych, Fundacja Wygrajmy Zdrowie, Stowarzyszenie Walki z Rakiem Płuca, Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, Stowarzyszenie Kobiet z Problemami Onkologiczno-Ginekologicznymi „Magnolia” oraz Stowarzyszenie Pomocy Chorym na GIST. Inicjatywę wspiera Baxter Polska.