W związku z nowymi odkryciami naukowymi istnieje potrzeba zmian postępowania dietetycznego w celu zmniejszenia wpływu alergii na dzieci i ich rodziny – uznali eksperci zgromadzeni na konferencji Dni Alergii 2018, która odbyła się 19-20 kwietnia w belgijskim mieście Antwerpia.
Podczas spotkania w międzynarodowym gronie ponad 300 specjalistów omówiono m.in. wpływ czynników okołoporodowych na ryzyko wystąpienia alergii, wpływ smaku preparatów mlekozastępczych o znacznym stopniu hydrolizy białka na kształtowanie preferencji smaku. Ważną częścią spotkania była wymiana doświadczeń klinicystów i dyskusja o aktualnym podejściu do aktywnego postępowania w alergii na pokarmy – wspierającego szybsze osiąganie tolerancji alergenu.
Znaczenie mikroflory
Wykazano, że jeden z czynników wpływających na rozwój tolerancji jest ściśle związany z mikroflorą jelitową. Pierwszy kontakt z mikroflorą rozpoczyna się już w czasie ciąży, a ekspozycja jest największa z czasie narodzin. Wraz z upływem czasu ilość i różnorodność mikroflory niemowlęcia wzrasta, ulega stabilizacji, gdy dziecko zaczyna jeść pokarmy stałe i utrzymuje się w wieku dorosłym. Uważa się, że istnieją różne czynniki mające wpływ na jakość i ilość mikroflory niemowlęcej w trakcie życia.
Zdaniem dr Maríi Carmen Collado z Instytutu Agrochemii i Technologii Żywności oraz Hiszpańskiej Krajowej Rady Badań Naukowych (IATA-CSIC) w Walencji (Hiszpania) coraz więcej dowodów wskazuje, że na mikroflorę jelitową dzieci żywionych mlekiem matki wpływ mają czynniki okołoporodowe (obecne podczas porodu i po urodzeniu), takie jak rodzaj porodu, czas karmienia piersią, wiek ciążowy, zdrowie matki lub położenie geograficzne. „W pierwszych latach życia to odpowiednie żywienie ma kluczowe znaczenie dla promowania i wspierania zdrowia” – dodała.
Podczas sesji pt. „Praktyczne postępowanie w alergii na mleko krowie: dzisiaj, jutro i w przyszłości” konsultant ds. alergii dziecięcych w Szpitalu Guy´s & St. Thomas´ w Londynie, dr Adam Fox wyjaśnił, że „kluczowym elementem aktywnego postępowania jest indukowanie tolerancji poprzez wczesną ekspozycję na zmodyfikowane postacie alergenów, stosowanie określonych probiotyków i wykorzystywanie ich zalet, np. bakterii Lactobacillus rhamnosus GG (LGG), oraz peptydów „tolerogennych” w celu modyfikacji odpowiedzi immunologicznych poprzez ich wpływ na mikroflorę jelitową”.
Prelegenci zachęcali uczestników do stosowania najnowszych odkryć w codziennej praktyce oraz kontynuowania pracy w celu usprawnienia postępowania żywieniowego w CMA, uzyskiwania wczesnych remisji i zmniejszenia wpływu alergii. Jest to wykonalne ze względu na możliwość rozwijania tolerancji i zarazem zmniejszania występowania innych objawów alergii. „Coraz częściej uważa się, że głównym sposobem zapobiegania alergiom jest zastępowanie jednego fenotypu alergicznego innym oraz szybszy rozwój tolerancji” –powiedział dr Neil Shah, konsultant ds. gastroenterologii dziecięcej szpitala Great Ormond Street Hospital. Ponadto specjalista uważa, że „brak swoistego testu diagnostycznego i jego czułość to główne wyzwania, przed którymi stajemy podczas rozpoznawania CMA”.
Różne rodzaje alergii na mleko krowie
Istnieją dwa rodzaje alergii na białko mleka krowiego. Jeden z nich obejmuje alergie IgE-zależne. W ich przebiegu widoczny jest ścisły związek czasowy pomiędzy objawami i czasem ekspozycji na mleko krowie (od 2 minut do 2 godzin). Objawy także są charakterystyczne i powtarzalne. W tym przypadku testy diagnostyczne są bardziej rozstrzygające. Drugi rodzaj alergii obejmuje alergie IgE-niezależne, których objawy są bardziej wieloznaczne i pojawiają się później. W przypadku takich alergii związek czasowy nie jest tak wyraźny, a od przyjęcia pokarmu do wystąpienia objawów często mija kilka godzin, dni, a nawet tygodni. Objawy w przebiegu tych alergii mogą być ostre lub przewlekłe.
W przypadku alergii IgE-niezależnych jednym z najbardziej wiarygodnych testów jest wykluczenie z żywienia mleka przez pewien okres czasu (co najmniej 2 tygodnie) i obserwacja pod kątem poprawy klinicznej, a następnie ponowne wprowadzenie mleka i obserwacja ponownie występujących objawów. Właśnie z tego powodu obserwacje doświadczonego pediatry stają się kluczowe w diagnostyce tego procesu.
Dodatkowo, chcąc ujednolicić podejście do postępowania w tego rodzaju procesach patologicznych dr Rosan Meyer, dietetyk i badacz, specjalizująca się w alergiach dziecięcych z londyńskiego Imperial College stwierdziła, że „we wszystkich obecnych zaleceniach podaje się, że także w przebiegu CMA należy w miarę możliwość wspomagać karmienie piersią, a jeżeli nie jest to możliwe w większości przypadków preparaty o wysokim stopniu hydrolizy białka będą odpowiednim środkiem w leczeniu pierwszego rzutu”.
Hydroliza wpływa na smak
Kolejną kwestią poruszoną podczas spotkania był smak i zapach tego rodzaju preparatów, które są jednak inne od typowych preparatów opartych na mleku krowim. Dr Julie Mennella, badacz w zakresie Rozwoju zmysłu smaku w Monell Chemical Senses Center w Filadelfii (USA), wyjaśniła, że „w okresie niemowlęcym receptory smakowe dopiero zaczynają nabywać doświadczenie. Dzieci uczą się doceniać smak spożywanego jedzenia. Z kolei dzieci karmione preparatami o wysokim stopniu hydrolizy (EHF) w okresie niemowlęcym uczą się preferować jego zapach, a także kwaśne, gorzkie i niesłodkie pokarmy”. Uważa ona, że „jednym z najciekawszych wyzwań naukowych jest lepsze zrozumienie mechanizmów leżących u podstaw programowania smaku i programowania żywieniowego”.
Współpraca z pacjentem
Podczas konferencji omówiono także znaczenie komunikacji pomiędzy rodzinami i pracownikami ochrony zdrowia. Nathalie Newman, blogerka zajmująca się alergią i żywieniem, założycielka bloga Intolerant Gourmand z Oksfordu (Wlk. Brytania) i matka dziecka z alergią na mleko krowie stwierdziła, że „współpraca między pracownikami ochrony zdrowia i rodzinami dzieci z alergią jest bardzo ważna”. Doszła także do wniosku, że „komunikacja z rodzinami i wyjaśnianie jej członkom wszelkich wątpliwości to podstawowe zasady współpracy i zmniejszania wpływu alergii na codzienne życie”.