Sepsa to jeden z największych problemów XX wieku. Według aktualnych wyników badań epidemiologicznych rocznie na świecie zapada na nią 48,8 mln. osób, a śmierć w jej wyniku ponosi 11 mln osób. Szybkie diagnozowanie pacjentów z sepsą jest obecnie kwestią priorytetową. Te zatrważające dane pokazują jak bardzo potrzebne są rozwiązania systemowe, które pozwolą rozpoznawać ją we wczesnym stadium. Podczas XXXIII Konferencji „Postępy w Anestezjologii i Intensywnej Terapii” i IV Kongresu „Pokonać Sepsę” – prof. dr hab. n. med. Andrzej Kübler, zaapelował do Ministerstwa Zdrowia w sprawie konieczności powołana Zespołu Ekspertów ds. Przeciwdziałania Sepsie. Głównym założeniem działalności Zespołu byłoby podniesienie skuteczności rozpoznawania i poprawy wyników leczenia sepsy.
Sepsa – coraz większy problem społeczny
Sepsa jest zagrażającą życiu reakcją organizmu na zakażenie. Dochodzi wtedy do dysfunkcji ważnych dla życia narządów. Najczęściej przyczyną sepsy są zakażenia układu oddechowego, infekcje w obrębie jamy brzusznej, zapalenie opon mózgowych i infekcje układu moczowego, może ją jednak wywołać każde zakażenie. Sepsa – może wystąpić w każdym wieku, jednak są grupy, które są na nią najbardziej narażone. Należą do nich: noworodki, niemowlęta w pierwszych 6 miesiącach życia, osoby po 65 roku życia, pacjenci z upośledzoną odpornością oraz osoby chorujące przewlekle.
Każdego roku sepsa powoduje więcej zgonów niż wszystkie nowotwory. Opublikowane na łamach pisma „Lancet” w stycznia 2020 roku wyniki badań pokazują, że obecnie na świecie na sepsę zapada 48,8 mln osób, a śmierć z jej powodu dotyka aż 11 mln osób.
Warto także zwrócić uwagę, że dwa lata pandemii COVID-19 wpłynęły znacząco na wzrost liczby przypadków sepsy z powodu infekcji wirusowej. Pacjenci leczeni na OIT z zagrażającą życiu niewydolnością narządową z powodu koronawirusa mieli objawy sepsy i zmarli wśród objawów sepsy. Niedawna globalna analiza przypadków COVID-19 leczonych na Oddziałach Intensywnej Terapii wykazała że objawy sepsy występowały u 79% leczonych. Obserwacje prowadzone w polskich OIT wskazują, że u ponad 90% pacjentów leczonych z powodu COVID-19 występowały objawy sepsy.
Niezbędnym elementem pozwalającym na odwrócenie rosnącego trendu występowania zakażeń krwi, sepsy jest wprowadzenie rejestru przypadków sepsy. Pozwoli to wykazać, ilu pacjentów choruje rocznie na sepsę i ilu umiera. W Polsce pacjenci diagnozowani są często w momencie, kiedy choroba jest już zaawansowana, a szanse na wyleczenie są wówczas ograniczone.
Objawy zakażenia są nieswoiste i stwarzają trudności diagnostyczne. W diagnostyce sepsy niezmiernie istotne jest jak najszybsze wykonanie badań mikrobiologicznych. W tym celu pobiera się materiały na tzw. posiew. Najważniejszym materiałem dla potwierdzenia sepsy jest krew. Niestety, zdaniem ekspertów, w Polsce posiewy krwi wykonywane są zbyt rzadko i nie zawsze prawidłowo.
Jakie zmiany ustawowe powinny dotyczyć sepsy?
Podczas XXXIII Konferencji „Postępy w Anestezjologii i Intensywnej Terapii” i Kongresu IV Kongresu „Pokonać Sepsę” – prof. dr hab. n. med. Andrzej Kübler, zaapelował do Ministerstwa Zdrowia w sprawie konieczności powołana Zespołu ds. Przeciwdziałania Sepsie. Głównym zadaniem zespołu będzie opracowanie i wdrożenie w polskim systemie opieki zdrowotnej kompleksowego programu zwalczania sepsy, a także podniesienie skuteczności, rozpoznawania i poprawy wyników jej leczenia. Obecni na konferencji Polscy eksperci zwrócili uwagę, że powołanie Zespołu ds. Przeciwdziałania Sepsie jest teraz priorytetem i niezwłocznie powinny zostać wdrożone poniższe działania, które pozwolą skutecznie walczyć z sepsą.
- Powołanie Zespołu Eksperckiego przy Ministerstwie Zdrowia., który opracuje Narodową Strategię ds. Walki z Sepsą.
- Powołanie w szpitalach wielodyscyplinarnych zespołów, zajmujących się rozpoznawaniem i leczeniem sepsy. Aby zmniejszyć liczbę pacjentów, których dotyka sepsa, należy wdrożyć dobrze funkcjonujące zespoły szybkiego reagowania, monitorować i oceniać skuteczność działań profilaktycznych i leczniczych.
- Ustandaryzowanie procedur obligujących pobieranie krwi na posiew, jej przechowywania, transportu i właściwej interpretacji wyników w przypadku podejrzenia wystąpienia sepsy, co pozwoli w krótkim czasie postawić trafną diagnozę w stanie zagrożenia życia. Posiew krwi stanowi podstawową metodę diagnostyczną umożliwiającą prawidłowe rozpoznanie i leczenie sepsy.
- Wprowadzenie do systemu opieki zdrowotnej jedenastej rewizji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11), która zawiera odpowiednie kodowanie dla sepsy.
- Wprowadzenie Krajowego Rejestru Przypadków Sepsy, który pozwoli na skuteczne oszacowanie epidemiologiczne występowania sepsy i związanego z nią ryzyka.
- Włączenie edukacji na temat sepsy do wszystkich programów szkolenia medycznego, przeddyplomowego i podyplomowego, mającego na celu poprawę wiedzy na temat sepsy, jako globalnego zagrożenia zdrowotnego.
- Podnoszenie świadomości społeczeństwa na temat sepsy poprzez programy edukacyjne.
„Jestem przekonany, że takie wydarzenie, jakim jest IV Kongresu „Pokonać Sepsę”, które mówi o zagrożeniach i problematyce sepsy, to doskonały moment, aby wystosować apel do Ministerstwa Zdrowia i zwrócić uwagę, że powołanie Zespołu ds. Przeciwdziałania Sepsie jest kluczowe dla zapobiegania i leczenia sepsy. Niestety w Polsce nadal wiemy o sepsie zbyt mało, szczególnie, jeśli porównamy system i programy przeciwdziałania sepsie w innych krajach UE. U nas nadal nie jest wprowadzony powszechny program monitorowania zakażeń krwi. A problem ten jest bardzo poważny, ponieważ każdego roku z powodu sepsy umiera bardzo wiele osób. Aby móc zmniejszyć śmiertelność z powodu sepsy, potrzebujemy m.in. narzędzi do kontroli jakości, powinniśmy wdrożyć zespoły szybkiego reagowania, monitorować i oceniać skuteczność działań profilaktycznych i leczniczych., Należy pamiętać, że szybkie rozpoznanie sepsy i wdrożenie odpowiedniego leczenia obniża śmiertelność pacjentów” – powiedział prof. dr hab. n. med. Andrzej Kübler prezes Stowarzyszenia „Pokonać sepsę”.
„Powinniśmy zwiększać świadomość walki z zakażeniami krwi w Polsce. Konieczne jest wyszkolenie w tym zakresie zarówno młodych lekarzy jak i całego personelu medycznego. Ważne abyśmy mogli w pełni monitorować sepsę w Polsce i znacznie wcześniej rozpoczynać jej leczenie na oddziałach szpitalnych” – podkreśla prof. Marzenna Bartoszewicz Konsultant wojewódzki w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej, wiceprezes Zarządu Głównego Towarzystwa Mikrobiologii Klinicznej.
Informacja prasowa
Fot.: Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu. Prof. Waldemar Goździk i prof. dr hab. n. med. Andrzej Kübler.