Australia może być pierwszym krajem, który dzięki prowadzonym od ponad 10 lat powszechnym szczepieniom przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) oraz badaniom przesiewowym może w znacznym stopniu zlikwidować zachorowania na raka szyjki macicy. Wyniki badania opublikowano 2 października 2018 roku w czasopiśmie The Lancet Public Health.
W 1991 roku w Australii wprowadzono program badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy, który doprowadził do obniżenia o połowę częstości nowych zachorowań na raka szyjki macicy wśród kobiet powyżej 25 roku życia. W grudniu 2017 roku unowocześniono badania przesiewowe wprowadzając skrining w kierunku wirusa brodawczaka ludzkiego HPV powtarzany co 5 lat wśród kobiet w wieku 25-69 lat. Naukowcy wykazali, że badania przesiewowe w kierunku wirusa HPV są skuteczniejsze w zapobieganiu raka szyjki macicy niż tradycyjne badania cytologiczne. Jednocześnie Australia była pierwszym krajem, który zdecydował się na wprowadzenie powszechnych bezpłatnych szczepień dziewcząt przeciw HPV w 2007 roku, rozszerzonych na chłopców w 2013 roku.
Badacze z australijskiego Instytutu Badań nad Rakiem opracowali matematyczny model, gdzie oszacowano częstość występowania raka szyjki macicy w Australii w latach 2015 do 2100. Wykorzystano dane na temat naturalnego przebiegu choroby, wyników badań przesiewowych oraz skuteczności i zakresu prowadzonych szczepień przeciw HPV. Uzyskane wyniki wskazują, że możliwe jest osiągnięcie sytuacji, kiedy częstość rejestrowanych przypadków raka szyjki macicy spadnie do poziomu 4 lub mniej nowych przypadków na 100 000 kobiet w danym roku. Oszacowano, że dzięki prowadzonym działaniom profilaktycznym (badania przesiewowe i szczepienia przeciw HPV) eliminacja raka szyjki macicy jako problemu ochrony zdrowia będzie możliwa do 2028 roku. Skuteczność tych prognoz uzależniona jest oczywiście od utrzymania wysokiego stanu zaszczepienia oraz realizowanych badań przesiewowych. „To bardzo ekscytująca wiadomość dla kobiet w całej Australii” – powiedziała profesor Karen Canfell, Dyrektor Instytutu Badań nad Rakiem (Cancer Council NSW). Australia jest światowym liderem w zakresie profilaktyki raka szyjki macicy od wielu lat.
Obecnie w Australii rejestrowanych jest siedem przypadków raka szyjki macicy na 100 000 kobiet. Jest to jeden z najniższych wskaźników rejestrowanych obecnie na świecie. Zakładając równoczesne kontynuowanie badań przesiewowych w kierunku obecności wirusa HPV oraz szczepień, istnieje szansa na zmniejszenie zapadalności na raka szyjki macicy do poziomu mniej niż 6 nowych przypadków/100 000 kobiet do 2020 roku i do mniej niż czterech nowych przypadków na 100 000 kobiet do 2028 roku.
Zakażenia wirusem HPV są bezpośrednią przyczyną blisko 99,7% przypadków raka szyjki macicy. Wirus przenoszony jest drogą płciową. Transmisja wirusa jest również możliwa w wyniku kontaktu z błonami śluzowymi lub skórą osoby zakażonej. Według Światowej Organizacji Zdrowia rak szyjki macicy jest 4 w kolejności najczęściej występującym nowotworem. Wykrywany jest na świecie u ponad pół miliona kobiet rocznie. Prowadzi do śmierci 250 000 kobiet.