Mimo rosnącej świadomości na temat równowagi płci chirurgia wciąż jest domeną mężczyzn. Wśród lekarzy chirurgów w Polsce chirurżki stanowią zaledwie 13,4 proc., a operatorki robota da Vinci są w kraju tylko trzy. Jak pokazują badania fundacji „Kobiety w chirurgii”, co czwarta lekarka nie jest zadowolona z możliwości rozwoju w swojej pracy, a co trzecia twierdzi, że realizuje program swojej specjalizacji w stopniu mniejszym niż lekarze mężczyźni. Jednym ze sposobów na zmniejszanie tych nierówności i pobudzenie rozwoju zawodowego kobiet w chirurgii w Polsce są warsztaty dla lekarek organizowane przez Szpital Medicover, fundację „Kobiety w chirurgii” i firmę Synektik, dystrybutora systemu da Vinci.
Szpital Medicover, wraz z fundacją „Kobiety w chirurgii” i firmą Synektik, dystrybutorem systemu chirurgii robotycznej da Vinci w Polsce, 1 i 2 grudnia współorganizował trzecią edycję nieodpłatnych warsztatów dla lekarek pod hasłem „Kobiety w chirurgii”.
Głównym celem tego szkolenia było zachęcenie kobiet pracujących w specjalnościach zabiegowych do pracy z wykorzystywaniem zaawansowanych technologii, które są korzystne zarówno dla pacjenta, jak i operatora. Program szkolenia obejmował obserwację na żywo operacji wykonanej w asyście systemu chirurgii robotycznej da Vinci. Omówiona zostały specyfika, wyzwania i korzyści zabiegów wykonywanych tą metodą. Ginekolożki i specjalizantki ginekologii, uczestniczki warsztatów, mogły też wziąć udział w praktycznych ćwiczeniach przy konsoli, poznając specyfikę przeprowadzania operacji w asyście robota.
Wymiana know-how między kobietami
Mentorką tej edycji warsztatów „Kobiety w chirurgii” była dr n. med. Joanna Bubak-Dawidziuk, ginekolog-położnik, ekspertka w zakresie operacyjnego leczenia endometriozy, certyfikowana operatorka robota da Vinci.
To, co widzę po stronie uczestniczek warsztatów, to ogromna determinacja i chęć samodoskonalenia się. Potrzeba im po prostu mądrego prowadzenia, platformy do swobodnej wymiany wiedzy i doświadczeń oraz wolnej od stereotypów przestrzeni do rozwijania swoich umiejętności. Każda kobieta chirurg ma analogiczne możliwości rozwoju, co mężczyźni i w przypadku każdej z nich można mówić o tych samych predyspozycjach do wykonywania zawodu, co u mężczyzn. Niezbędne są ciężka praca, szukanie najlepszych dla siebie rozwiązań i nieuleganie presji otoczenia czy szkodliwym przekonaniom – komentuje dr n. med. Joanna Bubak-Dawidziuk.
Równolegle do szkolenia w Szpitalu Medicover 2 grudnia odbyła się konferencja prasowa z udziałem wszystkich współorganizatorów. Spotkanie było okazją do prezentacji możliwości systemu da Vinci, rozmowy o roli podmiotu medycznego we wspieraniu rozwoju zawodowego kobiet i w dążeniu do równowagi płci, a także o barierach, które wciąż blokują kobietom karierę w chirurgii.
Chirurgia jest dziedziną silnie zdominowaną przez mężczyzn, w Polsce w tym zawodzie pracuje 6,5 tysiąca osób, w tym tylko 876 kobiet. Kobiety są zniechęcane do pracy w specjalizacjach zabiegowych, często ich rola w zespole jest umniejszana, są traktowane niepoważnie lub wręcz obrażane. Fundacja przeprowadziła w 2020 roku badanie „Liczymy się”, w którym 57 proc. ankietowanych kobiet zgłosiło, że spotkało się w pracy z mobbingiem, a 39 proc., że było dyskryminowane ze względu na płeć – tłumaczy dr n. med. Magdalena Wyrzykowska, chirurżka, członkini zarządu fundacji „Kobiety w chirurgii”.
Jak wynika z doświadczeń i danych fundacji „Kobiety w chirurgii”, do czynników, które zniechęcają lekarki do kariery chirurga, należą: kojarzenie zawodu chirurga z cechami, które są normatywnie męskie, doświadczenia związane z mobbingiem lub dyskryminacją ze względu na płeć oraz nieotrzymywanie wystarczającego wsparcia w kształceniu zawodowym. Nie bez znaczenia są wyzwania związane z wymagającym stylem życia związanym z pracą lekarza chirurga i kwestie urlopu rodzicielskiego lub opieki nad dziećmi.
Dr n. med. Magdalena Wyrzykowska mówi: Wsparcie kobiet w rozwoju zawodowym przekłada się na polepszenie kondycji całego systemu ochrony zdrowia. Ponad połowa studentów medycyny to kobiety, jeśli więcej z nich będzie traktowało wybór specjalizacji zabiegowej jako naturalny, być może zniweluje to kryzys kadrowy w polskiej chirurgii. Należy kłaść nacisk na równy dostęp do kształcenia zawodowego, nieograniczanie możliwości pracy na bloku operacyjnym i na edukację osób zajmujących kierownicze stanowiska. Tylko w atmosferze równości można budować zespoły, które są zaangażowane, profesjonalne i empatyczne, i dzięki temu dają pacjentom najlepszą możliwą opiekę.
Szpital inkluzywny
Zdaniem Szpitala Medicover odpowiedzialna rola podmiotu medycznego jako pracodawcy obejmuje wspieranie rozwoju zawodowego kobiet i dążenie do równowagi płci. W wilanowskim szpitalu 46 proc. wszystkich lekarzy stanowią kobiety, w tym: co piąty chirurg jest… chirurżką (tych jest łącznie 13), 70 proc. pracowników szpitala to kobiety, a zorientowanie na walkę ze stereotypami dotyczącymi płci widać też w strukturze zarządczej. Na stanowiskach dyrektorskich aż pięć kobiet (w tym m.in.: Dyrektor Szpitala) przypada na jednego mężczyznę (Dyrektora Medycznego), w gronie managerów 36 pracowniczek przypada na 23 pracowników, a co czwarty kierownik oddziału to kobieta.
W Szpitalu Medicover stawiamy na gender balance na stanowiskach kierowniczych, wśród ordynatorów oddziałów i bardzo zależy nam również na tym, by wspierać kobiety lekarki w rozwoju w specjalnościach, w których do tej pory przodowali mężczyźni – mówi Anna Nipanicz-Szałkowska, dyrektor Szpitala Medicover. – W naszej kadrze lekarskiej czy pielęgniarskiej, cenimy przede wszystkim kompetencje i chęć dalszego rozwoju zawodowego – dodaje.
Szpital Medicover w swoim podejściu zapewnia równy dostęp do leczenia wszystkim pacjentom, niezależnie od płci, 56 proc. wszystkich hospitalizacji dotyczy pacjentek. Tu również przyjmuje jedyna w Polsce operatorka da Vinci lecząca endometriozę i jedna z trzech krajowych operatorek da Vinci w ogóle – dr n. med. Joanna Bubak-Dawidziuk. W szpitalu, w asyście robota da Vinci, w 2022 roku wykonała kilkadziesiąt operacji tej groźnej dla zdrowia i życia choroby dotykającej w naszym kraju około miliona kobiet w wieku rozrodczym. Natomiast łącznie (włączając laparoskopię z obrazowaniem 3D) w tym roku odbyło się w szpitalu 265 zabiegów leczenia endometriozy. Szpital Medicover jest krajowym liderem w wykorzystaniu robota da Vinci, jak również wiodącym ośrodkiem w diagnozowaniu i leczeniu endometriozy oraz kompleksowej opiece nad pacjentkami ginekologicznymi w Polsce.
Jak zwraca uwagę dr Bubak-Dawidziuk, endometrioza nie jest jedyną „kobiecą” chorobą, którą skutecznie leczy się w szpitalu za pomocą tej technologii: Obok leczenia zaawansowanej endometriozy w szpitalu przeprowadzamy pełen zakres operacji ginekologicznych, m.in. operujemy mięśniaki macicy, wyłuszczamy torbiele, wycinamy macicę, zarówno w przypadku zmian łagodnych czy też chorób onkologicznych, np. raka trzonu macicy. W przypadku raka endometrium duże korzyści obserwowane są u pacjentek z podwyższonym BMI, nawet ze skrajną otyłością, które po operacji bardzo szybko się uruchamiają i wracają do zdrowia. Jednakże istnieje szereg korzyści zabiegów z robotem da Vinci, które przekładają się na znakomite efekty lecznicze u pacjentek we wszelkiego rodzaju zabiegach.
Siła robota – wsparciem dla kobiet
Organizatorzy warsztatów „Kobiety w chirurgii” zwracają uwagę, że jeszcze inną, potencjalną barierą stojącą przed kobietami, które chcą rozwijać się w zawodzie chirurga, do niedawna były kwestie związane z ergonomią pracy, czy sprawnością fizyczną, konieczną do wykonywania wielogodzinnych operacji. Tymczasem realnym wsparciem chirurżek są najnowsze urządzenia, takie jak wspomniany robot da Vinci – zaprojektowany tak, by odciążać fizycznie operatora, zwiększyć możliwości przeprowadzenia operacji i zmniejszyć urazowość dla pacjenta.
System robotyczny da Vinci likwiduje wszelkie bariery w dostępie do zawodu chirurga: poprawia ergonomię pracy, zmienia postrzeganie pracy chirurga jako uciążliwej i stojącej pracy fizycznej – wyjaśnia Artur Ostrowski, dyrektor zarządzający ds. systemów robotycznych da Vinci, Synektik S.A.
Przyszłość w rękach chirurżek
Mimo że liczba chirurżek w Polsce wciąż jest relatywnie mała, to wierzymy, że będzie szybko przyrastać, tak jak ma to miejsce na świecie. Dedykowane warsztaty dla kobiet, które chcą zostać operatorkami da Vinci, to ważny krok na drodze do wyrównania szans w zawodzie i dostępie do nowoczesnych technologii w medycynie. Dlatego tak ważna jest systemowa współpraca – taka jak ta pomiędzy Szpitalem Medicover, fundacją „Kobiety w chirurgii” i firmą Synektik – która umożliwia młodym lekarkom rozwój i spełnianie swoich zawodowych ambicji – komentuje Anna Nipanicz-Szałkowska, dyrektor Szpitala Medicover.
Grudniowa edycja warsztatów „Kobiety w chirurgii”, która po raz pierwszy odbyła się w Szpitalu Medicover, jest już trzecią okazją dla młodych lekarek do poszerzenia swoich kompetencji chirurgicznych. Wcześniej warsztaty z udziałem fundacji „Kobiety w chirurgii” i przedstawicieli Synektik odbywały się w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr 2 PUM w Szczecinie (w czerwcu br.) i w Szpitalu na Klinach Grupa NEO w Krakowie (w lutym br.).
W planach są kolejne warsztaty i inne inicjatywy wspierające inkluzywność w świecie chirurgii.