Szczepienia przeciw grypie są najskuteczniejszą ochroną przeciw grypie oraz zapobiegają jej niebezpiecznym powikłaniom. Jak przekonują eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy wzrost poziomu wyszczepialności byłby korzystny dla zdrowia Polaków i wpłynąłby pozytywnie na budżet państwa.
12 września odbyła się Debata Flu Forum, organizowana przy współpracy z Parlamentarnym Zespołem ds. Podstawowej Opieki Zdrowotnej i Profilaktyki. Zagadnienia związane z finansowaniem szczepień, czy metody podnoszenia poziomu wyszczepialności to tylko niektóre z tematów poruszonych podczas spotkania. W tym roku Flu Forum odbyło się po raz dziesiąty, a Program obchodził 5-lecie powstania. To również pierwszy sezon grypowy, w którym osoby powyżej 65 r.ż. będą mogły skorzystać z refundowanych szczepionek przeciw grypie.
Wprowadzona w tym roku refundacja szczepień dla jednej z grup ryzyka zachorowań na grypę, jaką są seniorzy, bez wątpienia jest wielkim sukcesem. W Polsce od wielu lat odnotowywana jest niska wyszczepialność (3,7% wśród całej populacji; 11,4% dla grupy 65+). Eksperci podkreślają, że dzięki wsparciu ze strony państwa możliwe jest znaczące podniesie tego poziomu. W przyszłości będzie to punktem do podjęcia dalszych planów poszerzenia wsparcia finansowego dla szczepień pozostałych grup ryzyka, jakimi są dzieci, kobiety w ciąży, czy przewlekle chorzy. Zauważana jest również potrzeba budowania rozwiązań systemowych, dalszego propagowania i aktywnej realizacji profilaktyki grypy oraz wzmacniania wymiaru edukacyjnego akcji pilotażowych.
Znaczącym punktem debaty były również zagadnienia, związane z ułatwieniami w realizacji szczepień. Eksperci podkreślali, że obserwując doświadczenia innych krajów Unii Europejskiej poprawa wyszczepialności jest możliwa tylko przy aktywnym udziale wszystkich interesariuszy systemu ochrony zdrowia oraz poprzez stopniowe wprowadzenie zmian systemowych. Brane są tu pod uwagę niewątpliwe korzyści płynące z propozycji rozszerzenia uprawnień pielęgniarek do wypisywania recept na szczepionki przeciw grypie oraz możliwość przeprowadzania przez nie badań kwalifikujących do szczepienia. Drugą poważną opcją wprowadzoną już przez kilka krajów w Europie jest możliwość realizacji szczepień przeciw grypie w aptekach w specjalnie przygotowanych do tego pomieszczeniach i przez przeszkolony personel (pielęgniarki lub aptekarzy). Są to oczywiście rozwiązania wymagające nowego podejścia do tej procedury medycznej i do zmian w ustawodawstwie.
„Debaty, takie jak Flu Forum, są niezwykle ważne i znaczące w skutecznym podnoszeniu świadomości na temat grypy oraz jej poważnych powikłań. Zwiększenie wyszczepialności wśród Polaków jest dla nas priorytetem. Zależy nam na systematycznym informowaniu i uczuleniu, jak ważne są zaplanowane, coroczne szczepienia, które podnoszą poziom odporności organizmu i zabezpieczają przed nowym sezonem grypowym” – mówi prof. dr hab. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.
Jak przekonać nieprzekonanych?
Tylko w ubiegłym roku na grypę i choroby grypopodobne zachorowało ponad 5 mln Polaków. Pomimo niepodważalnych danych, odnoszących się do skuteczności szczepień w walce z grypą i jej powikłaniami, nadal aktywne są ruchy antyszczepionkowe. Istotny jest jednak fakt, że w 2012 roku liczba rodziców odmawiających zaszczepienia swoich dzieci wynosiła ok. 5,5 tys., a teraz jest to niemal 30 tysięcy. Dlatego też niezmiennie ważne jest realizowanie dalszych akcji edukacyjnych, mających na celu zwiększenie profilaktyki zdrowotnej na każdym poziomie, począwszy od szkół podstawowych. Bez względu na stanowisko osób negujących istotność szczepień, zaangażowana podstawa lekarzy powinna być stanowcza i merytoryczna w budowaniu świadomości na temat ciężkich powikłań pogrypowych.
Rekomendacje szczepień
W ubiegłym roku wprowadzona została innowacyjna szczepionka czterowalentna, zawierająca dwa szczepy wirusa grypy typu A i dwie linie wirusa grypy typu B. Ten typ szczepionki zapewnia kompleksową i najbardziej rozbudowaną ochronę przeciw grypie.
„Stosowanie szczepionek czterowalentnych jest bardzo ważne w profilaktyce grypy i jej powikłań. Przy wykorzystaniu tego rozwiązania zauważalna jest szersza ochrona, przy porównywalnym bezpieczeństwie do szczepionki trójwalentnej. Od tego roku szczepionki czterowalentne są jedyną zalecaną i dostępną możliwością zabezpieczenia się przed grypą” – komentuje dr hab. n. med. Aneta Nitsch Osuch, ekspert Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.
Warto, aby szczepienia przeciw grypie stały się jesiennym rytuałem, jeżeli nie wszystkich, to przynajmniej tych najbardziej zagrożonych powikłaniami Polaków. Eksperci podkreślają, iż najlepszym okresem na zaszczepienie się przeciw grypie jest bez wątpienia czas od września do grudnia, tak, aby zdążyć przed szczytem zachorowań, który w Polsce przypada na okres od stycznia do końca marca.
Flu Forum 2018 było wyjątkowe również ze względu na obchody 5 rocznicy powstania Programu. Podczas ubiegłych lat działania Ogólnopolskiego Programy Zwalczania Grypy znacząco przyczyniły się do zahamowania gwałtownego spadku wyszczepialności w Polsce, a w ostatnim sezonie odnotowano nawet 10% wzrost. Ponadto na szczególne uznanie zasługuje fakt, że w tym roku wprowadzona została refundacja szczepień o 50% odpłatności dla osób powyżej 65 roku życia.