Jak nowoczesne rozwiązania technologiczne wpływają na rokowania, efektywność kliniczną oraz kosztową całego procesu diagnostyczno-terapeutycznego? Jak w kontekście korzyści dla pacjentów i efektywności dla systemu ocenia się telemonitoring urządzeń wszczepialnych, stosowanych w terapii kardiologicznej?
Jak wskazano w najnowszym raporcie firmy Deloitte pt. „A journey towards smart health. The impact of digitalization on patient experience”, do 2022 roku technologie cyfrowe zrewolucjonizują sektor opieki medycznej.
Komentuje dr n. med. Ewa Jędrzejczyk-Patej z Pracownii Elektrofizjologii Klinicznej i Stymulacji Serca Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu:
Średnia długość życia w krajach OECD wynosi ponad 80 lat i stale się wydłuża. Wraz z nią wzrasta jednak liczba osób cierpiących na choroby przewlekłe, w Europie stanowiące aż 77 proc wszystkich schorzeń. Znaczące w tym kontekście są schorzenia układu sercowo-naczyniowego, które stanowią wciąż pierwszą przyczynę zgonów (zarówno w Polsce, jak i w Europie).
Ze względu na coraz lepszą jakość opieki medycznej i nowe możliwości terapii oraz opieki – w tym także dzięki nowym technologiom, średnia długość życia pacjentów ze schorzeniami kardiologicznymi wydłuża się. Pacjenci po przebytym zawale czy z chorobą wieńcową mogą dziś żyć długie lata. Niestety, konsekwencją tych chorób może być niewydolność serca, która ze względu na lawinowo rosnącą zapadalność nazywana została epidemią XXI wieku. Schorzeniom kardiologicznym, w tym niewydolności serca, często towarzyszą różnego rodzaju arytmie. Co ważne, u chorych z niewydolnością serca często są to arytmie o złożonej postaci, trudniejsze w leczeniu i wymagające zastosowania najbardziej efektywnych środków terapeutycznych oraz zapewnienia pacjentowi dodatkowych form opieki zdrowotnej.
U naszych pacjentów z zaburzeniami rytmu serca stosujemy farmakoterapię, urządzenia wszczepialne oraz wykonujemy zabiegi elektroterapii. Bywa, że na przestrzeni lat u tego samego chorego metody te stosuje się naprzemiennie lub łącznie, w zależności od stanu pacjenta oraz aktualnych wskazań. Bardzo ważne w tym kontekście są implantowane urządzenia kardiologiczne – stymulatory, kardiowertery-defibrylatory, rozruszniki do terapii resynchronizującej serca.
Udowodniono, że te urządzenia przynoszą pacjentom korzyść kliniczną, przedłużają im życie jak również poprawiają jakość życia. Co ważne, każdy z tych chorych wymaga regularnych kontroli implantowanego urządzenia, odpowiedniego programowania stymulatora oraz leczenia dostosowanego do różnego rodzaju sytuacji klinicznych. Opieka nad pacjentem po implantacji wydaje się stanowić kluczowy element dla uzyskania jak najlepszej odpowiedzi na tę formę leczenia.
Z roku na rok rośnie liczba chorych z wszczepionymi urządzeniami, a zatem populacja pacjentów wymagających regularnych kontroli. Nieocenioną rolę w kontroli wszczepionych urządzeń odgrywa telemonitoring tych układów. Daje on na bieżąco informację o pracy urządzenia „na odległość”, a w razie wykrycia istotnych zdarzeń umożliwia odpowiednio wczesną interwencję.
Korzyści są wymierne: pacjent czuje się bezpiecznie, pozostaje z ośrodkiem monitorującym w kontakcie telefonicznym i/lub e-mailowym (nie musi pokonywać setek kilometrów by upewnić się w ośrodku, że wszystko z urządzeniem jest w porządku), można ograniczyć dodatkowe – ponadplanowe – wizyty specjalistyczne. To realna oszczędność kosztów.
Wiadomo, że wyzwaniem dla systemów ochrony zdrowia jest zapewnienie pacjentom wysokiej jakości usług i dostępu do opieki zdrowotnej przy jednoczesnym efektywnym zarządzaniu kosztami. W przypadku telemonitoringu urządzeń wszczepialnych inwestycje to zakup urządzeń oraz zapewnienie wykwalifikowanego personelu zajmującego się obsługą centrum monitoringu. Dziś to koszt, który ponoszą ośrodki. Niestety, ze względu na rosnące potrzeby pacjentów, takie prowizoryczne rozwiązanie już dziś jest niewystarczające.
Potrzebne są rozwiązania systemowe, które zapewnią możliwości pakietowe – wszczepione pacjentowi urządzenie i od razu urządzenie do jego telemonitoringu. Ideałem byłoby stworzenie takiej możliwości dla wszystkich pacjentów z urządzeniami wszczepialnymi, ale istnieje grupa, która powinna otrzymać je bezwzględnie priorytetowo – to zwłaszcza dzieci, pacjenci z niewydolnością serca, chorzy z bardziej złożonymi urządzeniami wszczepialnymi takimi jak stymulatory resynchronizujące czy kardiowertery-defibrylatory.
Technologie cyfrowe mogą znacząco poprawić rokowanie, komfort i standard opieki zdrowotnej. Warto, by nowoczesne rozwiązania były wdrażane do polskiej praktyki klinicznej i dostępne dla naszych pacjentów. Jako środowisko Sekcji Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego pozostajemy do wszelkiej dyspozycji decydentów, by wspólnie pracować nad możliwościami w zakresie wdrożenia tych potrzebnych pacjentom kardiologicznym rozwiązań.