To było największe interdyscyplinarne spotkanie tego roku, merytorycznie odnoszące się do najważniejszych problemów ochrony zdrowia i osiągnięć medycyny polskiej, mówił prof. Henryk Skarżyński o zorganizowanym już po raz trzeci Kongresie „Zdrowie Polaków”, który odbywał się pod hasłem „Zdrowie Polaków, zdrowie każdego z nas to największy kapitał i największa inwestycja na przyszłość”.
W ciągu dwóch dni (25-26 października) w Światowym Centrum Słuchu w Kajetanach miało miejsce 8 debat, 12 sympozjów, 53 panele i około 50 wykładów. W sumie w kongresie wzięło udział kilkuset wybitnych naukowców i ekspertów medycyny, ochrony zdrowia, przedstawicieli parlamentu, urzędów centralnych, samorządów, środowisk akademickich, edukacji, kultury, sportu i mediów. Obrady miały charakter hybrydowy – dyskusje i wykłady transmitowane na sześciu kanałach zgromadziły tysiące zainteresowanych. Kongres „Zdrowie Polaków” jest zorganizowany z inicjatywy prof. Henryka Skarżyńskiego od 2019 r. Jego organizatorami są: Komitet Nauk Klinicznych PAN, Radę Główną Instytutów Badawczych, Światowe Centrum Słuchu, Instytut Narządów Zmysłów i fundację „Po Pierwsze Zdrowie” wspólnie z uniwersyteckimi zespołami ekspertów, towarzystwami naukowymi, organizacjami pozarządowymi i organizacjami pacjentów.
– Kongres nie zastąpi dialogu społecznego na każdym szczeblu – centralnym, regionalnym, w szpitalu lub rodzinie – mówił podczas ceremonii otwarcia Kongresu prof. Henryk Skarżyński. – Czy w dalszym ciągu możemy tylko apelować o współdziałanie wszystkich, do działania ponad tzw. podziałami politycznymi? Czy mówiąc, że tych podziałów nie ma, nie zaklinamy rzeczywistości? Czy wydając na swoje zdrowie coraz więcej z własnej kieszeni, będziemy zdrowi czy tylko chwilowo uspokojeni? Czy solidarność międzypokoleniowa, środowiskowa, a nawet rodzinna to już tylko hasła bez pokrycia? Przystępując do organizacji tego Kongresu, zadawałem wielu moim rozmówcom pytania o to, co możemy przekazać sobie i społeczeństwu, by polska ochrona zdrowia faktycznie, a nie deklaratywnie znajdowała się na pierwszym miejscu u wszystkich, którzy mają na nią wpływ. Zdecydowaliśmy wspólnie, że naszym celem – aktywnych uczestników tego forum, jest systematyczna edukacja społeczeństwa dotycząca wielu aspektów naszego działania. Celem jest pokazanie współczesnych możliwości medycyny i potencjalnych zagrożeń dla zdrowia i życia. Taka jest misja naszych zawodów, świadomie je wybraliśmy, ale bez wsparcia i zrozumienia nie rozwiążemy sami wielu palących problemów. W dyskusji ciągle odnosimy się do niebezpiecznych zjawisk i często je bagatelizujemy. Jeżeli w większym niż dotychczas stopniu przyjdzie nam zmierzyć się z zagrożeniem życia – na pewne refleksje może być już za późno – mówił prof. Henryk Skarżyński.
– To dla mnie zaszczyt i honor wziąć udział w tym wydarzeniu, które z uwagi na osoby wykładowców, organizatorów, panelistów oraz mnogość poruszanych zagadnień z pewnością należy uznać za jedno z najważniejszych wydarzeń organizowanych w trosce o zdrowie Polaków – podkreślał podczas uroczystego otwarcia prof. Tomasz Grodzki, marszałek Senatu RP, który objął honorowy patronat nad III Kongresem „Zdrowie Polaków”. – Dziękuję gospodarzowi – prof. Henrykowi Skarżyńskiemu za to, że przygotowując program, zachęca do szczerej, otwartej dyskusji, do tego żebyśmy poszukiwali prawdy, a nie próbowali zakłamywać rzeczywistość, bo to nas sprowadzi na manowce – dodał marszałek, podkreślając, że raport z tego wydarzenia powinien zostać dokładnie przeanalizowany przez decydentów różnych szczebli w polskim systemie ochrony zdrowia.
– Dbać o ten system to zadanie polityków – mówił prof. Tomasz Grodzki. – Zadaniem takich wizjonerów jak prof. Henryk Skarżyński, jak liczni przedstawiciele świata medycyny, jest dbanie o to, aby kształt tego systemu był jak najlepszy. Natomiast zadaniem polityków jest nie przeszkadzać, wspierać ich, pomagać, zapewnić pracownikom systemu oraz pacjentom poczucie bezpieczeństwa oraz poczucie, że leczenie w Polsce jest na odpowiednim poziomie, terminowe i dobrze finansowane, abyśmy nie zderzali się z falą młodych lekarzy, którzy chcą opuszczać nasz kraj.
Zdrowie to kapitał
Pandemia koronawirusa odcisnęła na systemie ochrony zdrowia straszliwe piękno. Warto przypomnieć, jak wielu lekarzy, pielęgniarek, ratowników i przedstawicieli innych specjalności oddało życie po to, aby nas ratować. Ta ofiara nigdy nie powinna zostać zapomniana. Tymczasem zbyt wielu z nas podchodzi niefrasobliwie do zdrowia.
– Z jednej strony klaszczemy medykom, z drugiej odmawiamy im finansowania, z trzeciej mniej lub bardziej dyskretnie wspieramy antyszczepionkowców. To jest nie do zaakceptowania. Z tego miejsca apeluję do społeczeństwa: Szczepcie się! Bo to jedyna metoda opanowania pandemii – mówił marszałek Tomasz Grodzki, przypominając, że Senat RP ustanowił rok 2021 rokiem pracowników ochrony zdrowia. To hołd dla tych wszystkich, którzy znowu wracają na pierwszy front walki z pandemią i walki o zdrowie Polek i Polaków.
– Motto kongresu „Zdrowie Polaków, zdrowie każdego z nas to największy kapitał teraz i największa inwestycja na przyszłość” wyraźnie wyznacza perspektywę, w której będą toczyć się liczne debaty i dyskusje – mówiła z kolei podczas otwarcia Kongresu Małgorzata Gosiewska, wicemarszełek Sejmu RP. – Kapitał ten trzeba systematycznie i z wytrwałością budować w porozumieniu różnych środowisk, sił politycznych i społecznych. W porozumieniu, a nie rywalizacji, nie wykorzystując tego tematu do sporu politycznego – zaznaczała Małgorzata Gosiewska, podkreślając, że sprawnie działający system ochrony zdrowia to zadanie o znaczeniu narodowym, budowany ponad podziałami politycznymi (…) Mam nadzieję, że ta publiczna debata nad jedną z najważniejszych dziedzin naszego życia będzie skłaniała do pogłębionej refleksji społecznej, poruszy świadomość Polaków zgodnie z myślą Arthura Schopenhauera „Zdrowie nie jest wszystkim, ale bez zdrowia wszystko jest niczym” – podkreślała wicemarszałek Małgorzata Gosiewska.
– Inicjatywa III Kongresu „Zdrowie Polaków” to niezwykle cenne przedsięwzięcie, tworzy bowiem przestrzeń do wymiany myśli różnych środowisk – ekspertów, naukowców, decydentów, pacjentów. To swoisty „okrągły stół”, gdzie można opracowywać dobre praktyki, poszukiwać scenariuszy rozwiązań trudnych sytuacji. To forum, gdzie teoretycy odpowiedzialni za organizację sytemu ochrony zdrowia mają możliwość zweryfikowania swoich pomysłów organizacyjnych z doświadczonymi praktykami. Tworzy to niecodzienną okazję do wspólnych ustaleń, weryfikacji założeń i procedur, które mogą dać wymierne korzyści całemu systemowi opieki zdrowotnej – napisał w liście do organizatorów wicemarszałek Sejmu RP Piotr Zgorzelski.
W dalszej części uroczystego otwarcia Kongresu głos zabrali także inni przedstawiciele parlamentu, ministerstw i urzędów centralnych, władz samorządowych, jednostek naukowych, przedstawiciele zawodów medycznych i gospodarki. Kolejne wystąpienia wskazywały na to, jak wielkie nadzieje różnych środowisk wzbudzają obrady tegorocznego Kongresu, który przy rosnących problemach ochrony zdrowia stał się platformą wymiany poglądów i okazją do dyskusji dotyczącej naprawy całego systemu.
– Kongres to jedno z najważniejszych wydarzeń w zakresie profilaktyki zdrowia – podkreślał podczas uroczystego otwarcia mec. Piotr Mierzejewski, zabierający głos w imieniu rzecznika praw obywatelskich prof. Marcina Wiązka. – Szeroko rozumiana kwestia zdrowia, w tym zdrowia psychicznego, prawa pacjenta, jak również sytuacja pracowników służby zdrowia i finansowanie systemu, stanowią obszar działań rzeczników praw obywatelskich kolejnych kadencji. Prof. Marcin Wiązek także uznał ochronę zdrowia za jeden z priorytetów.
W trosce o najsłabszych
W biurze rzecznika trwają obecnie prace nad raportem COVID-19, poruszającego m.in. takie tematy jak opieka zdrowotna pacjentów niecovidowych, prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego pacjenta, sytuacja w szpitalach w trakcie kolejnych fal pandemii, brak efektywnej koordynacji pogotowia ratunkowego. Z uwagi na tragiczną sytuację w psychiatrii, którą dramatycznie pogorszyła pandemia, rzecznik postanowił o reaktywacji Komisji Ekspertów ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego (…)
– Jednym z nowych zagadnień, które będą przedmiotem troski rzecznika jest postępowanie z ofiarami przemocy domowej i seksualnej, które trafiają do placówek medycznych nie tylko tuż po popełnieniu czynu karalnego, lecz także po pewnym czasie – zapowiedział mec. Piotr Mierzejewski.
– Winston Churchill powiedział kiedyś, że zdrowie to największy atut, jaki może mieć kraj. Te słowa są szczególnie aktualne w czasie pandemii, kiedy trwa walka o zdrowie i życie wszystkich ludzi na ziemi – napisał rzecznik praw dziecka Mikołaj Pawlak w liście odczytanym przez Justynę Oknińską-Janzen, głównego specjalistę w Zespole Spraw Społecznych. – Nieuleczalnych chorób nie pokonamy, ale dzięki wiedzy i doświadczeniu wybitnych naukowców, lekarzy, ekspertów z różnych dziedzin możemy podjąć skuteczną walkę w poprawę kondycji zdrowotnej Polaków. Wnioski z III Kongresu będą stanowiły asumpt do podejmowania aktywności na rzecz zdrowia Polaków, ponieważ sytuacja w kraju związana ze epidemią niekorzystnie odbiła się na wielu aspektach zdrowia obywateli, w tym dzieci. (…) Trudne warunki związane z epidemią, zagrożenie życia i zdrowia sprawiło, że poczucie bezsilności miały negatywny wpływ na relacje między personelem medycznym a pacjentami i ich najbliższymi (…). Mam nadzieję, że podnoszone podczas tego Kongresu kwestie dbałości o dobrą komunikację personelu medycznego z dziećmi przyczynią się do poprawy tej sytuacji, co niewątpliwie będzie miało wpływ na proces zdrowienia małych pacjentów – czytała Justyna Oknińska-Janzen.
– Zdrowie Polaków to zdrowie każdego z nas – mówił dr Bolesław Piecha, zastępca przewodniczącego Sejmowej Komisji Zdrowia, podkreślając, że w ostatnich latach kwestia zdrowia publicznego umykała uwadze. – Przypomnieliśmy sobie o nim, kiedy świat pogrążył się w pandemii. Okazało się wówczas, że sukcesy medycyny naprawczej, to za mało, aby mieć poczucie sukcesu – podkreślał dr Bolesław Piecha, dodając, że w zdrowiu publicznym ważna jest przede wszystkim promocja zdrowia, profilaktyka i jej zrozumienie. – Poziom wyszczepienia odpowiada zrozumieniu Polaków, czym jest zdrowie publiczne – mówił dr Bolesław Piecha, zachęcając uczestników Kongresu do dyskusji, co robić, aby świadomość społeczną dotycząca zdrowia publicznego podnieść na wyższy poziom.
Postawmy na profilaktykę
Podobny wydźwięk miało wystąpienie Beaty Małeckiej- Libery, przewodniczącej Senackiej Komisji Zdrowia. – Cieszę się, że Kongres stawia nacisk na słowo „zdrowie”. To profilaktyka może prowadzić do zdrowia społeczeństwa, do zmniejszenia cierpienia, a także do zmniejszenia obciążenia systemu. Opieka zdrowotna to nie tylko system i organizacja, lecz także zdrowie publiczne, które przez wiele lat było w cieniu medycyny naprawczej. – W definicji zdrowia publicznego mowa jest o nauce i sztuce, które zapobiegają chorobom. Nauki i sztuki w tym Instytucie nie brakuje – mówiła dr Beata Małecka-Libera, zwracając się do prof. Henryka Skarżyńskiego. Jej zdaniem, pandemia pokazała, jak mało społeczeństwo wie, jak dbać o zdrowie i unikać zagrożeń. Natomiast wypracowanie skutecznego sposobu pozwalającego dotrzeć do szerokich kręgów społecznych z wiedzą o zdrowiu to jedno z najważniejszych zadań Kongresu.
Kadry medyczne to drugi z najistotniejszych obecnie, zdaniem senator Beaty Małeckiej-Libery, tematów z zakresu ochrony zdrowia. Jak wspomóc medyków? W jaki sposób zapewnić im godne warunki pracy, a jednocześnie doprowadzić do sytuacji, w której społeczeństwo będzie miało dostęp do diagnostyki i profilaktyki? To pytania, które stawiała przewodnicząca Senackiej Komisji Zdrowia, zachęcając uczestników Kongresu do dyskusji.
Mamy dużo do zrobienia
– Podobnie jak przedmówcy minister Bartłomiej Chmielowiec, rzecznik praw pacjenta podkreślał, że pandemia pokazała nam, jak wiele jest jeszcze do zrobienia w systemie ochrony zdrowia. – Pacjenci znaleźli się w bardzo trudnej sytuacji, nieznanej w ostatnich latach. Zdaję sobie sprawę, przed jak wielkim wyzwaniem stoimy – mówił, zwracając uwagę na dwa zagadnienia: dostępu do świadczeń zdrowotnych i bezpieczeństwo pacjenta. – O bezpieczeństwie pacjenta mówi się coraz więcej – podkreślał. – Zdarzenia niepożądane występują na całym świecie, ale jak pokazują doświadczenia krajów zachodnich, możemy minimalizować ich ilość, np. wprowadzając system no- fault. W projekcie ustawy o dostępności do świadczeń zdrowotnych i bezpieczeństwie pacjenta znalazły się zapisy wprowadzające właśnie ten system. To pierwszy krok w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa pacjenta i pierwszy krok w kierunku wdrażania rozwiązań, dzięki którym zdarzenia niepożądane będą zgłaszane bez obawy o konsekwencje karne oraz będą analizowane, w skali mikro i makro. Wierzę, że Kongres „Zdrowie Polaków” wskaże nam te kierunki, które powinniśmy obrać, aby wspólnie reformować system ochrony zdrowia – zakończył swoje wystąpienie minister Chmielowiec.
Prof. Romuald Zabielski, wiceprezes PAN, przypominając liczne działania PAN na rzecz zdrowia Polaków ciągu ostatniego roku, nawiązał do wydanej ostatnio przez Komitet Prognoz PAN monografii pt. „Zmiana klimatu – skutki dla polskiego społeczeństwa i gospodarki”. Publikacja ta nawiązuje do koncepcji „jednego zdrowia”, w której zdrowie człowieka, zdrowie zwierząt i zdrowie świata roślin i całego środowiska, są traktowane jako układy ze sobą powiązane. – Warto pamiętać, że 60 proc. chorób zakaźnych to zoonozy i że niekontrolowane stosowanie antybiotyków w żywieniu zwierząt, w weterynarii i medycynie doprowadziło do antybiotykoodporności, która ma wpływ nie tylko na zdrowie ludzi i zwierząt lecz jej konsekwencje widać także w środowisku – mówił prof. Romuald Zabielski, podkreślając, że czyste środowisko, czysta woda i zdrowa żywność są niezwykle ważne w profilaktyce zdrowotnej. – Musimy edukować społeczeństwo, aby mądrzej inwestowało w zdrowie, a szpital traktowało jako ostateczność – zakończył swoje wystąpienie.
Trzeba ulepszyć zarządzanie
– Nie ma dziś ważniejszego tematu do rozmowy niż system ochrony zdrowia – mówił prof. Michał Kleiber, wiceprezydent Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk, zwracając jednocześnie uwagę na wysoką absencję w pracy z powodu zwolnień lekarskich, która powoduje opóźnienia w rozwoju kraju. – Gdyby udoskonalić systemy ochrony zdrowia w poszczególnych krajach UE, to zyskano by średnio 300 mld euro dodatkowych środków, czyli jedną czwartą unijnego budżetu – mówił prof. Michał Kleiber. Za podstawowe wyzwania w ochronie zdrowia uznał on: szerzenie wiedzy o znaczeniu zdrowia i sposobach dbałości o nie, profilaktykę zdrowotną, a także personalizację leczenia oraz nowe technologie wprowadzane do systemu na bazie interdyscyplinarnych badań naukowych. – Nasze główne rozważania powinny koncentrować się na antynomiach, czyli sprzecznościach ukrytych w systemie. Podstawową sprzecznością jest to, że oczekując poprawy w systemie ochrony zdrowia, obywatele nie są skłonni do wydatkowania większych pieniędzy, które mogłyby ten system wspomóc – mówił prof. Kleiber, zaznaczając, że konkluzje z obrad kongresu posłużą w przyszłości udoskonalaniu systemu ochrony zdrowia.
– Na hasło Kongresu patrzę poprzez pryzmat analiz i prac, które są wykonywane w ZUS, takich jak analiza skutków niezdolności do pracy zarówno krótkookresowej, jak i długookresowej – mówiła z kolei podczas otwarcia Kongresu prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS, podając, że w 2020 r. absencja wynosiła aż 24 mln zwolnień i 290 mln dni, znacznie więcej niż w latach poprzednich. Absencja spowodowana zaburzeniami psychicznymi wzrosła aż o 37 proc. – To nie Covid był zatem główną przyczyną zwolnień lekarskich – zwracała uwagę prezes ZUS, podkreślając, iż w obecnej sytuacji potrzebne są działania ograniczające absencję chorobową, m.in. z powodu chorób zawodowych, wypadków w pracy, itp. Konkludując, powiedziała: Potrafimy dość dobrze zarządzać chorobą, ale musimy nauczyć się lepiej zarządzać zdrowiem. To ogromne wyzwania dla państwa, dla pracodawców i dla nas – obywateli. Zarządzanie zdrowiem to właśnie inwestycja w przyszłość zawarta w haśle przewodnim Kongresu.
Zdrowie priorytetem samorządów
„Problematyka zdrowia Polaków jest mi szczególnie bliska jako lekarzowi, ale dziś także jako przedstawicielowi rządu na Mazowszu, które z racji wielkości obszaru oraz liczebności mieszkańców ma duże potrzeby w tej dziedzinie”, napisał w liście do organizatorów i uczestników III Kongresu „Zdrowie Polaków” dr Konstanty Radziwiłł, wojewoda mazowiecki, który odczytała Halina Krajkowska, zastępca dyrektora Mazowieckiego Urzędu Pracy. „Mam nadzieję, że w trakcie debat kongresowych uda się Państwu w szerokim gremium przedstawicieli władz, urzędów państwowych, samorządowych, uczonych, ekspertów oraz pacjentów i mediów nie tylko wymienić poglądy, ale również poszukiwać dobrych rozwiązań natury medycznej i z zakresu opieki nad pacjentem. Obecność mediów na kongresie wydaje mi się szczególnie cenna, ponieważ to one mają możliwość nagłaśniania profilaktyki prozdrowotnej i promowania w społeczeństwie zdrowego trybu życia, co jest swoistą inwestycją w jego przyszłość” – napisał wojewoda mazowiecki.
– Wierzę, że ten Kongres będzie odpowiedzią na wiele wyzwań. Pokaże, że bez współpracy wielu podmiotów odpowiedzialnych za ochronę zdrowia nie da się wypracować konstruktywnych rozwiązań. Samorządy są ważnym partnerem w tej debacie – mówiła Elżbieta Lanc, członek Zarządu Województwa Mazowieckiego, podkreślając, że działania na rzec zdrowia, finansowane m.in. ze środków unijnych, są przeznaczane na modernizacje jednostek czy nowe inwestycje w systemie ochrony zdrowia. – Przed nami jednak kolejna perspektywa UE – kolejne środki zostaną przeznaczone na edukację i promocję zdrowia – podkreślała.
– Jako samorząd jesteśmy najbliżej naszych mieszkańców, najlepiej znamy ich potrzeby – podkreślała z kolei Renata Kaznowska, wiceprezydent Warszawy. – W naszych placówkach jak w soczewce skupiają się problemy związane z dostępnością i jakością udzielanych świadczeń medycznych, braki kadrowe i trudności związane z wyposażeniem w nowoczesny sprzęt diagnostyczny – mówiła, podkreślając, że zabezpieczenie potrzeb zdrowotnych mieszkańców stolicy jest jednym z ustawowych zadań samorządów. – Samorząd Warszawy uznał kwestie zdrowotne za jeden z głównych priorytetów, tuż obok oświaty. W budżecie miasta na lata 2019-2021 przeznaczyliśmy miliard złotych na realizację zadań z zakresu polityki zdrowotnej. Te środki zostały przekazane na modernizację, remonty podmiotów leczniczych, a także na działania prozdrowotne. Każdego roku przeznaczamy ok. 35 mln zł na programy zdrowotne, z których większość adresowana jest do dzieci i młodzieży oraz osób 65+, wyliczała wiceprezydent Renata Kaznowska, dzieląc się jednocześnie – jako przedstawiciel samorządów – obawami związanymi m.in. z pomysłem centralizacji szpitali oraz zmianami w ramach „polskiego ładu”.
Kongres to miejsce do rozmów o zdrowiu
Jak podczas otwarcia podkreślał prof. Piotr Czauderna, przewodniczący Rady ds. Ochrony Zdrowia Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP, ważne jest, aby o zdrowiu mówić nie z bieżącej politycznej, lecz strategicznej perspektywy. – Motto kongresu „Zdrowie Polaków, zdrowie każdego z nas to największy kapitał i największa inwestycja na przyszłość” jest zbieżne z tytułem dokumentu „Zdrowa przyszłość” (Ramy strategiczne rozwoju systemu ochrony zdrowia na lata 2021-2027, z perspektywą do 2030 r.), będącego kontynuacją „Policy Paper dla ochrony zdrowia na lata 2014-2020”. To pokazuje, że pora zredefiniować paradygmat, który leży u podstawy polskiego systemu ochrony zdrowia, a mamy ku temu wyjątkową okazję, bowiem i nowa perspektywa unijna, i środki Narodowego Programu Odbudowy, i wspólny europejski program Health Transformation daje możliwości sfinansowania przebudowy tego systemu. Wierzę, ze ten Kongres przyczyni się do rozważenia możliwych jej kierunków – mówił prof. Piotr Czauderna.
– Pandemia uzmysłowiła nam, że nie ma jednego dobrego systemu, który mógłby nas wszystkich zabezpieczyć – zauważył podczas swojego wystąpienia z okazji otwarcia Kongresu prof. Alojzy Z. Nowak, rektor Uniwersytetu Warszawskiego, członek Prezydium Akademickich Szkół Polskich. – Uświadomiła nam także, jak potrzebna jest nauka w medycynie. Pan, Panie Profesorze – mówił prof. Alojzy Z. Nowak, zwracając się do prof. Henryka Skarżyńskiego – budując Instytut pokazał nam Pan, jak powinniśmy zbudować cały system ochrony zdrowia, z jednej strony oparty na medycynie, a z drugiej – oparty o dziedziny, które służą medycynie, takich jak biologia, chemia, fizyka, sztuczna inteligencja, z uwzględnieniem dziedzin „miękkich”, takich jak psychologia. Kongres wskazuje, że jesteśmy na dobrej drodze do zbudowania takiego systemu. Jesteśmy bowiem w stanie porozumieć się w sprawach zasadniczych i dyskutować, jaki powinien być system ochrony zdrowia w przyszłości – mówił prof. Alojzy Z. Nowak, podkreślając, że w obecnej sytuacji istnieje potrzeba szerokiej współpracy, także jednostek, które pośrednio są związane z medycyną.
– System ochrony zdrowia tworzą politycy – dodał prof. Alojzy Z. Nowak. – My możemy wpływać na ich decyzje w sposób merytoryczny, uczestnicząc np. w obradach Kongresu, dyskutując i przedstawiając wnioski z tej dyskusji. Kongres jest znakomitą platformą do wymiany poglądów, jednoczenia nas wokół ochrony zdrowia i organizacji systemu w sposób przynajmniej tak dobry jak Pan Profesor zorganizował swój Instytut.
– Kongres – jak mówił prof. Henryk Skarżyński – nie jest miejscem, w którym zapadają decyzje, jednak jest o miejsce, gdzie są identyfikowane ważne sprawy – kontynuował wątek rozpoczęty przez prof. Alojzego Z Nowaka prof. Leszek Rafalski, przewodniczący Rady Głównej Instytutów Badawczych. Jak przypominał, podczas dwóch poprzednich kongresów wyszczególniono trzy ważne sprawy. Po pierwsze, zdefiniowano zagrożenia dla zdrowia w Polsce, po drugie – podjęto próbę rzetelnej oceny możliwości w ochronie zdrowia, po trzecie wreszcie – wytyczono cel, jakim jest umiejętne edukowanie społeczeństwa, aby internet nie był dla Polaków jedynym źródłem wiedzy na temat zdrowia. Obecnie, kiedy celem jest zwiększenie wyszczepialności, ten ostatni punkt wydaje się szczególnie ważny – mówił prof. Leszek Rafalski.
Dr Andrzej Malinowski, prezydent Pracodawców RP, rozpoczynając swoje wystąpienie z okazji otwarcia Kongresu, wymienił trzy sytuacje kryzysowe. – Kryzys epidemiologiczny, którego kresu nikt nie jest w stanie oszacować, kryzys ochrony zdrowia w obliczu pandemii, widoczny nie tylko w naszym kraju, i wreszcie kryzys gospodarczy, którego oznaką jest ograniczenie aktywności gospodarczej i produkcji. Ten ostatni pokazał nam, że zdrowie jest wartością nie tylko samą w sobie, lecz także istotnym czynnikiem rozwoju gospodarczego. Zdrowe społeczeństwo oznacza większą produktywność, dłuższą aktywność zawodową, a to wpływa na wzrost gospodarczy, w tym – o czym powinni pamiętać politycy – na wyższe przychody budżetowe.
– Zdajemy sobie sprawę, że wydatki na zdrowie zawsze pozostaną istotnym kosztem dla społeczeństwa. Powinny być one jednak traktowane jako wydatki pozwalające osiągnąć wzrost gospodarczy. Niestety, inwestowanie w zdrowie nie jest doceniane przez polityków, także polskich – mówił dr Andrzej Malinowski, zwracając jednocześnie na największe problemy związane z gromadzeniem i wydatkowaniem pieniędzy na ochronę zdrowia, w tym marnotrawienie i tak skąpych środków na nią przeznaczonych, m.in. podczas finansowania świadczeń bez rozpoznawania potrzeb. – Mam nadzieję, że ten Kongres pokaże, iż cały system ochrony zdrowia, oparty dotychczas na świadczeniodawcy, wymaga zmiany i że rolą władzy publicznej jest stanie na straży podmiotowości, interesów pacjentów i na określeniu takich zasad, które zdeterminują zachowanie świadczeniodawcy gwarantujące skuteczność terapii i prewencji oraz bezpieczeństwo pacjenta. Jeśli w systemie ochrony zdrowia wprowadzimy wymienione zmiany, zrobimy milowy krok do przodu – podsumował dr Andrzej Malinowski.
Mariola Łozińska, naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, zabierając głos podczas otwarcia Kongresu, skupiła się na kryzysie kadr medycznych, który – jak podkreślała – dotyczy wszystkich grup zawodowych, a szczególnie dotyczy pielęgniarek i położnych. Odniosła się także do trwającego protestu medyków, z przekonaniem, że porozumienie jest możliwe. – Jestem przekonana, że znajdziemy wspólne rozwiązanie, aby pracować na rzecz wszystkich pacjentów – podkreślała, kończąc swoje wystąpienie.
Liczne wątki dotyczące ochrony zdrowia Polaków, jakie poruszono w czasie uroczystego otwarcia, stanowiły jedynie zapowiedź tego, o czym rozmawiano przez dwa dni podczas debat i paneli. Efekty obrad zostaną podsumowane w specjalnym raporcie, który – jak wielokrotnie podkreślano – będzie dokumentem pomocnym w wytyczaniu kierunków zmian w polskim systemie opieki zdrowotnej i zdrowiu publicznym.
Jolanta Chyłkiewicz
Uroczyste otwarcie III Kongresu Zdrowie Polaków można obejrzeć na stronie http://kongres-zdrowiepolakow.pl/- kanał 1, godz. 10.00