Moderator: prof. Romuald Zabielski
Uczestnicy: prof. Stanisław Jerzy Czuczwar, prof. Wojciech Hanke, prof. Edyta Kiedrzyńska, prof. Tomasz Okruszko, prof. Zygmunt Pejsak
Koncepcja jednego zdrowia (One Health) obejmuje w sposób całościowy dobrostan i zdrowie naszej planety – środowisko człowieka ze światem roślinnym i zwierzęcym oraz zdrowie populacji ludzkiej, które pozostają w ścisłym sprzężeniu zwrotnym. Koncepcja budzi coraz większe zainteresowanie w kontekście postępujących zmian klimatu.
Uczestnicy panelu zwrócili uwagę, że zajmowanie się zdrowiem populacji w oderwaniu od środowiska, w którym człowiek bytuje, jest nieracjonalne, aczkolwiek należy zauważyć różnice w podejściu do mieszkańców miast i obszarów wiejskich. Wśród mieszkańców wsi należałoby dodatkowo odróżnić populacje zamieszkujące na i w pobliżu ferm o intensywnej produkcji zwierzęcej.
Przedyskutowano poszczególne elementy środowiska człowieka, jako kluczowe w profilaktyce zdrowotnej uznano dbałość o czystość powietrza atmosferycznego oraz systemu wód powierzchniowych i podziemnych.
Sporo miejsca zajęła dyskusja nad wpływem rolnictwa (produkcji roślinnej i zwierzęcej) na środowisko człowieka, a szczególnie chemizacji rolnictwa (uprawy polowe).
Poruszono również bardzo istotny wątek dotyczący ścieków powstających przy produkcji rolnej oraz ich wpływu na zanieczyszczanie wód powierzchniowych i gruntowych (odpady produkcji roślinnej i zwierzęcej).
Eksperci stwierdzili zgodnie, że największe potencjalne zagrożenie niesie za sobą nadmiernie wysokie zużycie nawozów, przyczyniające się do procesu eutrofizacji wód, oraz zużycie antybiotyków do leczenia zwierząt gospodarskich w kontekście narastającej antybiotykoodporności. Pod tym względem Polska należy do nielicznego grona krajów UE, w których malejący trend zużycia antybiotyków został w ostatnich kilku latach odwrócony.
Zwrócono także uwagę na środowiskowe konsekwencje stosowania innych leków, np. przeciwpasożytniczych i środków do dezynfekcji, stosowanych powszechnie na fermach. Nie tylko intensywna produkcja rolnicza jest tu winna. Badania wód gruntowych i powierzchniowych wykazały obecność pozostałości leków antykoncepcyjnych w stężeniach nieobojętnych dla organizmów wodnych i negatywnie wpływających na bioróżnorodność.
Podniesiono także problem odzwierzęcych chorób zakaźnych, m.in. odpokarmowych salmonelloz i kampylobakterioz, oraz pojawienia się w 2021 r. wścieklizny u zwierząt wolno żyjących na Mazowszu.
W dalszej części dyskusji prognozowano wpływ ocieplenia klimatu na zdrowie fizyczne i psychiczne ludzi oraz jakie w związku z tym nowe wyzwania stoją w najbliższej przyszłości przed Polską w kontekście profilaktyki zdrowotnej. Zwrócono uwagę na szeroki zakres bezpośredniego wpływu jakości środowiska na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka. Wymieniono grupy społeczne, wiekowe, które będą najbardziej dotknięte zmianami klimatu. Następnie zwrócono uwagę na zdarzenia będące skutkiem zmian klimatu na zdrowie człowieka (susze, ulewy, huragany, powodzie), niedostatki (ilościowe i jakościowe) wody i pokarmu.
Za szczególnie groźne uznano zaburzenia funkcji układu immunologicznego wskutek długotrwałego przegrzania organizmu powodujące zmniejszenie odpowiedzi organizmu na szczepienia, zwiększenie podatności na zachorowania oraz trudniejsze i dłuższe leczenie (np. konieczność stosowania wyższych dawek leków).
Na zakończenie dyskusji uczestnicy panelu postulowali uwzględnienie koncepcji jednego zdrowia w krajowych programach profilaktyki zdrowotnej.
Link do nagrania:
Dzień 1., kanał 3. – czas rozpoczęcia: 3:34:04