Tekst: dr hab. n. med. Beata Miaśkiewicz
Do najczęściej spotykanych objawów zaburzeń głosu należą chrypka, załamywanie się głosu, zmęczenie głosowe po dłuższym mówieniu, zmiana barwy i wysokości głosu, okresowy bezgłos, uczucie suchości, drapania, zalegania i dyskomfortu w gardle i krtani, kaszel czy mowa nosowa.
Przyczyną zaburzeń głosu mogą być zmiany organiczne w obrębie krtani (łagodne i nowotworowe) oraz poza nią, jak również nieprawidłowa technika tworzenia głosu czy częste przeciążenia narządu głosu. Zaburzenia głosu mogą występować także podczas ostrej infekcji górnych dróg oddechowych, być efektem nadmiernego przesuszenia błony śluzowej gardła i krtani, występować w przebiegu zaburzeń hormonalnych czy chorób ogólnoustrojowych (np. choroby tarczycy, alergii, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, refluksu żołądkowo-przełykowego). Najbardziej narażone na występowanie dysfunkcji narządu głosu są osoby zawodowo posługujące się głosem, szczególnie śpiewacy, wokaliści, aktorzy, politycy, nauczyciele oraz osoby nadmiernie przeciążające narząd głosu podczas wykonywania swojej pracy, jak sportowcy/ trenerzy sportowi, pracownicy call centers, menedżerowie, sprzedawcy czy osoby pracujące w hałaśliwym otoczeniu.
Zaburzenia mechanizmów tworzenia głosu (fonacyjnych) wynikają z nieprawidłowego działania mięśni wewnątrz- i zewnątrzkrtaniowych z zaburzeniem ich napięcia, zakresu i precyzji ruchów oraz zaburzenia koordynacji oddechowo-fonacyjno-artykulacyjnej. Konsekwencją dłużej trwających zaburzeń głosu o typie zmian czynnościowych są organiczne zmiany wtórne fałdów głosowych, jak guzki głosowe, polipy fałdów głosowych, zmiany naczyniowe czy wylewy krwotoczne do fałdów głosowych.
Jednym z najczęściej spotykanych objawów zaburzeń funkcji krtani jest niewydolność fonacyjna głośni, której przyczyną może być jednostronne porażenie fałdu głosowego, zmiany fizjologiczne w krtani związane z procesem starzenia się, blizny fałdów głosowych, rowek głośni, jak również czynnościowe zaburzenia głosu.
Zaburzenia głosu możemy leczyć zachowawczo, chirurgicznie oraz stosując terapię łączoną. Wybór terapii uzależniony jest od rodzaju patologii krtani, wykonywanego zawodu (wymagania głosowe), oczekiwań pacjenta co do ostatecznej jakości głosu, świadomej zgody pacjenta na często długi okres rekonwalescencji po zabiegu operacyjnym, wieku pacjenta, umiejętności kontrolowania emocji (kobiety) czy prawidłowego posługiwania się głosem (emisja głosu), współistnienia „wad krtani” (np. rowek głośni) oraz ogólnego stanu zdrowia, w tym chorób współtowarzyszących.
Leczenie zachowawcze obejmuje przestrzeganie zasad higieny głosu, poprawę emisji głosu oraz terapię manualną krtani, której celem jest przywrócenie koordynacji pomiędzy mięśniami zwierającymi i rozwierającymi głośnię oraz uzyskanie biernego zwarcia głośni. Z kolei wskazaniem do leczenia chirurgicznego są polipy fałdu głosowego, guzki głosowe, torbiel, rowek głośni, zmiany naczyniowe, obrzęki Reinke, nawracająca brodawczakowatość krtani, stany przedrakowe i rak krtani. Fonochirurgia to czynnościowa, oszczędzająca chirurgia fałdu głosowego, której głównym celem jest poprawa lub przywrócenie głosu. Jedną z technik fonochirurgicznych jest laryngoplastyka iniekcyjna, która polega na wstrzykiwaniu do fałdów głosowych materiałów augmentacyjnych w celu modelowania kształtu szpary głośni i uzyskania możliwie najlepszego zwarcia fonacyjnego. Kluczowa dla uzyskania najlepszego możliwego efektu leczenia jest właściwa procedura kwalifikacyjna określająca rodzaj terapii, korzystanie z tzw. terapii kanapkowej, w której wstępna rehabilitacja głosu jest terapią leczącą bądź przygotowującą pacjenta do zabiegu fonochirurgicznego, a nierzadko włączenie pooperacyjnej rehabilitacji głosu w celu dalszej poprawy lub utrwalenia efektów zabiegu chirurgicznego.
Foto: pixabay.com
Link do nagrania: Wybór terapii głosu w oparciu o wybrane czynniki prognostyczne
https://www.youtube.com/watch?v=O46NF9-KoGQ&t=3026s