U większości pacjentów z szumami usznymi przyczyna dolegliwości jest trudna do ustalenia. Z nowych badań opublikowanych w lutym przez „Journal of General Internal Medicine” wynika, że u niektórych osób powodem pojawienia się szumów może być częste przyjmowanie dostępnych bez recepty środków przeciwbólowych.
Przeciwbólowe leki dostępne bez recepty, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne – w tym aspiryna oraz paracetamol – to jedne z najczęściej stosowanych na świecie preparatów m.in. w łagodzeniu bólu i dolegliwości związanych z przeziębieniem. Znajdują się one prawie w każdej domowej apteczce. Działanie tych środków polega w głównej mierze na hamowaniu aktywności enzymu cyklooksygenazy (COX), który bierze udział w syntezie prostaglandyn, czyli przekaźników pobudzających receptory bólowe. Mechanizm działania paracetamolu, znanego także jako acetaminofen, jest inny – działa głównie w ośrodkowym układzie nerwowym (mózg i kręgosłup). Uważa się, że paracetamol ogranicza intensywność sygnałów bólu przesyłanych do mózgu. Dostępne bez recepty leki przeciwbólowe są powszechnie uważane za skuteczne i bezpieczne, co nie oznacza, że nie mają żadnych skutków ubocznych. Podkreślany jest m.in. ich niekorzystny wpływ na układ pokarmowy, przyczyniają się także do wystąpienia nadciśnienia tętniczego krwi, wykazują właściwości hepatotoksyczne, mogą wywoływać reakcje alergiczne i in. Teraz okazuje się dodatkowo, że ich częste stosowanie – w tym nieumyślne przekraczanie zalecanej dawki na przeziębienie i ból zatok – mogą niekorzystnie wpływać na słyszenie.
Naukowcy z Brigham and Women’s Hospital donoszą, że osoby, które stosują takie leki w stanach bólowych, są średnio o 20 proc. bardziej narażone na wystąpienie szumów usznych niż osoby, które ich nie stosują lub stosują je rzadko. Co więcej, kobiety (w wieku poniżej 60 lat), które często (6–7 dni w tygodniu) zażywają umiarkowane dawki aspiryny, są o 16 proc. bardziej narażone na rozwój tych zaburzeń niż te, które jej nie zażywają lub nie zażywają regularnie. Stosowanie aspiryny w małych dawkach (≤100 mg), nawet częste, nie zwiększa ryzyka tej choroby.
Badania zostały przeprowadzone wśród ok. 70 tys. kobiet – uczestniczek badania zdrowia pielęgniarek II (Nurses Heatht Study, NHSII) w ramach Conservation of Hearing Study, CHEARS, badania epidemiologii zaburzeń słuchu, w tym utraty słuchu i szumów usznych. W momencie rejestracji kobiety objęte tym badaniem miały od 31 do 48 lat. Były obserwowane przez ponad 20 lat. Analizując ich stan słuchu, brano pod uwagę uporczywy szum w uszach, czyli taki, którego uczestniczki badań doświadczały przez kilka dni w tygodniu lub dłużej, a także szum definiowany jako uporczywy, trwający 5 minut lub dłużej, oraz szum w uszach występujący codziennie.
Chociaż środki przeciwbólowe są dostępne bez recepty, to należy pamiętać, że jak wszystkie inne leki mają potencjalne skutki uboczne, podkreśla główna autorka badania Sharon Curhan z Brigham’s and Woman Hospital (Brigham’s Channing Division of Network Medicine). Dlatego każdy, kto rozważa regularne przyjmowanie tego rodzaju leków, powinien skonsultować się ze specjalistą. Ważne jest, aby środki przeciwbólowe, zarówno te na receptę, jak i sprzedawane bez recepty, zażywać rozważnie i ograniczać ich stosowanie, a także omawiać z lekarzem wszelkie zmiany w ich dawkowaniu.
Naukowcy planują kontynuować badania. Ich celem będzie sprawdzenie, czy unikanie leków przeciwbólowych może pomóc złagodzić objawy u pacjentów odczuwających szumy uszne.
Oprac.: Jolanta Chyłkiewicz