Nie leczone choroby zwyrodnienia plamki związane z wiekiem (AMD) oraz cukrzycowego obrzęku plamki (DME) eliminują z rynku pracy młodych ludzi – do 40 roku życia, jak dzieje się w przypadku DME oraz dużą grupę pacjentów powyżej 50 roku życia w przypadku AMD.
Według najnowszego raportu Instytutu Innowacyjna Gospodarka pt. „Ocena ekonomicznych kosztów i obciążenia społecznego zaburzeń siatkówki ze szczególnym uwzględnieniem DME i AMD” pośrednie koszty cukrzycowego obrzęku plamki DME są 12 krotnie wyższe niż koszty bezpośrednie, a koszty wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem AMD 4 krotnie przekraczają bezpośrednie koszty leczenia. W sumie całkowite koszty pośrednie obu tych schorzeń to obciążenie dla polskiej gospodarki rzędu1 840 mln zł.
Ponad 280 mln ludzi na świecie cierpi na zaburzenia widzenia z czego prawie 14% z nich jest niewidoma. Retinopatia cukrzycowa (ang. Diabetes Retinopathy, DR) i wysiękowa postać zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (ang. Age-related Macular Degeneration, AMD) są 1 z 3 głównych przyczyn ślepoty na świecie.
Retinopatia cukrzycowa, to główna przyczyna ślepoty w populacji w wieku produkcyjnym, a DME, to najczęstsza przyczyna utraty widzenia. Przyjmuje się, że ok. 40% osób z DME to młode osoby poniżej 45. roku życia.
Zarówno DME jak i AMD w skutek pogorszenia lub utraty widzenia powodują spadek jakości życia ze względu na:
- Utratę możliwości pisania i czytania
- Strach przed wyjściem z domu
- Częste obrażenia ciała
- Utratę możliwości prowadzenia pojazdów
- Utratę pracy
- Pogorszenie sytuacji materialnej
- Pogorszenie zdrowia psychicznego
- Wycofanie się z życia społecznego
Od około 10 lat pojawiły się skuteczne metody leczenia obu jednostek chorobowych za pomocą leków z grupy anty-VEGF. W przypadku AMD przełomem w Polsce należy określić wprowadzenie przez Ministerstwo Zdrowia w 2015 roku programu lekowego leczenia wysiękowej postaci AMD. W przypadku DME również najbardziej racjonalną formą leczenia jak i finansowania powinno być wprowadzenie podobnego rozwiązania. Do czasu wprowadzenia programu lekowego pacjenci z cukrzycowym obrzękiem plamki powinni być leczeni w ramach grupy B84 bez ograniczeń wpływających na dostępność leczenia preparatami anty-VEGF dla chorych z cukrzycą. – dodaje prof. dr hab. Marek Rękas konsultant krajowy ds. okulistyki
Jednak wiedza polskiego społeczeństwa w zakresie chorób siatkówki jest niska – tylko 1/3 badanych deklaruje, że na ten temat „coś słyszała”. Niemal co trzeci Polak (32%) nigdy nie był u okulisty. Również co trzeci Polak deklaruje, że słyszał o chorobach siatkówki oka. Z przeprowadzonych badań wynika, iż 40% osób, które słyszało o chorobach siatkówki, nie zna ich następstw zdrowotnych.
Raport Instytut Innowacyjna Gospodarka przenalizował koszty całkowite związane z występowaniem AMD i DME w społeczeństwie. Przeanalizowano dane za rok 2016 w oparciu o informacje pozyskane z Narodowego Funduszu Zdrowia, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Kas Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Z raportu wynika jednoznacznie, że obie choroby powodują znaczące koszty gospodarcze, które sięgają 1,84 mld zł. Wyższe koszty w wysokości 1,092 mld zł spowodowała DME, pomimo że występuję u mniejszej liczby chorych niż AMD. Wynikło to z faktu, że chorymi są osoby w wieku aktywności zawodowej, które powinny być aktywne na rynku pracy. Na chorych na AMD poniesiono koszty w wysokości 747,5 mln zł. Dla porównania koszty bezpośrednie ponoszone na 85 tys chorych z DME to 92 mln zł – czyli 12 razy mniej niż wpływ na gospodarkę tego schorzenia. Natomiast koszty bezpośrednie AMD (152 tys. chorych) są 4 krotnie mniejsze niż koszty pośrednie i wynoszą 201 mln zł.
Największy udział w utraconym dochodzie podatkowym na skutek obu chorób stanowił podatek VAT, co świadczy, że ograniczeniu uległy wydatki konsumpcyjne chorych. Może to świadczyć o obniżeniu się ich standardu życiowego. Jednocześnie prawie połowę utraconych dochodów stanowiły składki na ubezpieczenia społeczne, co sugeruje przyczynianie się do pogłębiania problemu wielkości zasobów finansowych na świadczenia społeczne.
Z korzyścią dla wszystkich interesariuszy ochrony zdrowia warto podejść do problemu kosztów gospodarczych, a więc i społecznych, związanych z chorobami w sposób holistyczny i długookresowy, gdyż koszty leczenia stanowią inwestycję w zdrowie, a więc i w kapitał ludzki będący czynnikiem wzrostu gospodarczego.- mówi prof. dr hab. Ewelina Nojszewska SGH w Warszawie. Warto postawić na skuteczność kliniczną leczenia, nawet jeśli koszty bezpośrednie będą wyższe, gdyż pozwoli to obniżyć w sposób znaczący koszty pośrednie i wartość pieniężną pogorszenia jakości życia. Jest to swojego rodzaju gra strategiczna umożliwiająca wygranie wszystkim.