Dr hab. Agata Szkiełkowska, prof. Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu
We współczesnym, nowoczesnym społeczeństwie głos ma istotne znaczenie dla budowania więzi międzyludzkich oraz dla zaspokajania potrzeb społecznych i zawodowych. Dla wielu środowisk zawodowych głos ma znaczenie pierwszoplanowe, jest narzędziem codziennej pracy.
Obowiązek opieki foniatrycznej nad osobami pracującymi głosem, uprawnienia wynikające z karty nauczyciela z jednoczesną poprawą warunków pracy oraz możliwości szeroko dostępnej wiedzy dotyczącej profilaktyki i higieny głosu wymuszają doskonalenie systemu profilaktyki, leczenia i rehabilitacji zawodowych zaburzeń głosu. Najważniejszym celem całej systemowej opieki nad osobami pracującymi głosem jest efektywna profilaktyka oraz skuteczne leczenie i rehabilitacja, czyli osiągnięcie takiego stanu zdrowia, który pozwala na pracę do okresu emerytalnego.
Szacuje się, że wśród ponad 16 mln osób pracujących w Polsce ponad 20% wykonuje zawody wymagające ponadprzeciętnej sprawności głosowej.
Brak świadomości społecznej i profesjonalnej co do znaczenia zaburzeń głosu i upośledzenia zdolności komunikacji oraz brak programów zaradczych prowadzą do strat ekonomicznych, które państwo ponosi na leczenie i często zbyt długą rehabilitację głosu. Dotychczasowy system opieki zdrowotnej nad osobami zawodowo pracującymi głosem, pomimo dużych nakładów finansowych państwa, nie zabezpiecza skutecznie potrzeb tych grup zawodowych i nadal generuje niekorzystny wynik ekonomiczny.
Analiza problemu oraz długoletnie doświadczenia kliniczne wskazują, że przestrzeganie higieny pracy głosem oraz aktywne współuczestnictwo pacjentów w procesie profilaktyki, terapii i rehabilitacji może poprawić w znaczący sposób wynik zdrowotny, społeczny i ekonomiczny. Można to osiągnąć poprzez skierowanie większych nakładów na profilaktykę i leczenie zawodowych chorób narządu głosu.
Mówiąc o spodziewanych korzyściach i poprawie jakości życia w okresie sprawności zawodowej czy w wieku senioralnym, należy myśleć przede wszystkim o populacji polskich dzieci – należy je uświadamiać i edukować m.in. poprzez uczestnictwo w programach prozdrowotnych dotyczących wczesnego wykrywania zaburzeń głosu i mowy, które to elementy warunkują możliwości komunikatywne dzieci, a w konsekwencji wpływają na rozwój funkcji poznawczych, rozwój społeczny i umiejętności szkolne. Przegląd literatury i dotychczasowe badania wyraźnie wskazują na istotny wpływ patologii głosu na psychikę dziecka, edukację, życie emocjonalne i socjalne.
W Polsce nie były prowadzone do tej pory żadne działania prozdrowotne dotyczące głosu i jego roli w komunikacji międzyludzkiej. Wprowadzenie ogólnopolskiego programu w dłuższej perspektywie poprawi świadomość społeczeństwa w zakresie komunikacji międzyludzkiej za pomocą głosu, polepszy też jakość życia starzejącego się społeczeństwa oraz wydłuży i poprawi funkcjonowanie w zawodach, w których głos stanowi narzędzie pracy.
Korzyści z wdrożenia programu nad osobami zawodowo posługującymi się głosem są wielowymiarowe:
• medyczne – zmniejszenie zachorowalności na choroby narządu głosu, zapobieganie wtórnym zmianom w obrębie narządu głosu wymagającym leczenia operacyjnego, zmniejszenie kolejek pacjentów oczekujących na leczenie;
• społeczne – poprawa świadomości społecznej w zakresie zapobiegania chorobom narządu głosu, wyposażenie pacjentów pracujących głosem w narzędzia, które umożliwią utrzymanie jego dobrej kondycji do wieku emerytalnego;
• ekonomiczne – zmniejszenie wydatków na leczenie chorób narządu głosu, ograniczenie kosztów w zakresie świadczeń rehabilitacyjnych, rentowych i orzeczniczych.
Opracowanie ogólnopolskiego programu profilaktyki zaburzeń głosu dla przedszkoli, szkół, uczelni przygotowujących do pracy głosem oraz dla osób pracujących głosem jest strategią długofalową, ale niezwykle wartościową, również w aspekcie starzejącego się społeczeństwa.
Link do nagrania:
Dzień 2., kanał 1. – czas rozpoczęcia: 46:30