pod patronatem Komisji Telemedycyny Komitetu Nauk Klinicznych Polskiej Akademii Nauk oraz Komisji Informatyki i Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego
Moderatorzy: prof. Grzegorz Opolski, prof. Ryszard Piotrowicz
Uczestnicy: prof. Leszek Czupryniak, płk dr hab. Paweł Krzesiński, prof. WIM, prof. Małgorzata Myśliwiec, dr n. med. Radosław Pietrzak, dr hab. Ewa Piotrowicz
W ostatnich latach obserwujemy rosnące znaczenie telemedycyny w ochronie zdrowia. Dzięki temu zwiększony został dostęp do wielu metod diagnostyki, terapii, prewencji i rehabilitacji, co jest niezwykle istotne w sytuacji niedoborów kadr medycznych.
Telemedycyna okazała się nie tylko nowym narzędziem, lecz także przyczyniła się do zmiany paradygmatów w wielu dziedzinach medycyny i to stało się tematem panelu Komisji Telemedycyny Komitetu Nauk Klinicznych Polskiej Akademii Nauk oraz Komisji Informatyki i Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
Dr hab. Paweł Krzesiński, prof. WIM, skomentował to w zakresie teleopieki nad pacjentami z niewydolnością serca w sposób następujący: – To właśnie rozwiązania telemedyczne pozwoliły otworzyć nowe możliwości rozpoznania przewodnienia jeszcze na etapie bez- lub skąpoobjawowym. Dokonania ostatnich lat w zakresie informatyzacji medycyny, telematyki i nadzoru zdalnego skłaniają do weryfikacji twierdzenia, że bezpośredni fizyczny kontakt kardiologa z pacjentem jest niezastąpiony. Co więcej, regularny nadzór nad stanem pacjenta, oparty na wiarygodnych pomiarach parametrów życiowych i raportowanych danych klinicznych zwiększa szanse na indywidualizację leczenia. Telemedycyna nie jest już zatem jedynie „gadżetem”, ale wiarygodną formą sprawowania opieki nad pacjentem kardiologicznym. I choć jej wdrożenie wymaga zmiany wielu paradygmatów współczesnej medycyny, w tym również postaw światopoglądowych profesjonalistów medycznych, to wobec niezbywalnego prawa pacjenta do najwyższej jakości opieki, rozwój w tym kierunku jest nieunikniony.
Dr hab. Ewa Piotrowicz, łącząc zagadnienie telerehabilitacji hybrydowej pacjentów kardiologicznych z koniecznością brania pod uwagę zaburzeń gospodarki węglowodanowej, w podsumowaniu stwierdziła: – Ciągły telemonitoring glikemii pozwala na zebranie nowych, szczegółowych informacji o częstotliwości, wielkości oraz czasie hiper-/hipoglikemii po treningu fizycznym, co pozwala na zindywidualizowanie sesji treningowej oraz odpowiednie skomponowanie diety, określenie czasu przyjmowania posiłków, czasu rozpoczęcia i zakończenia sesji treningowej. Jest to zmiana jakościowa w podejściu do kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej, która poprzez utrzymanie w trakcie realizacji tej procedury wartości glikemii w zalecanym zakresie przełoży się na zmniejszenie powikłań związanych z nieprawidłowościami w kontroli cukrzycy u osób ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego, a przez to poprawi rokowanie.
Prof. Małgorzata Myśliwiec, diabetolog pediatra, odniosła się do omawianego tematu przewodniego w sposób następujący: – Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego telemedycyny stała się ważnym elementem optymalizacji kontroli cukrzycy… Nowoczesne systemy ciągłego monitorowania glikemii (continuous glucose monitoring, CGM) i zdalnego monitorowania terapii weszły do refundacji w ciągu ostatnich czterech lat, a pozytywne efekty w postaci prewencji dużych wahań glikemii, w tym incydentów hipoglikemii, nie tylko poprawiły poziom wyrównania metabolicznego choroby, ale też zmniejszyły liczbę koniecznych z tego powodu hospitalizacji. Ponadto zastosowanie CGM-RT wraz z terapią przy użyciu osobistej pompy insulinowej wraz z insuliną szybko- oraz ultraszybko działającą oprócz redukcji zdarzeń o charakterze hipoglikemii pozwala pacjentom więcej czasu spędzić w tzw. normoglikemii. Oceny czasu, jaki spędza chory w docelowym zakresie glikemii (time in range, TIR), poniżej tego zakresu (time below range, TBR) lub powyżej tego zakresu (time above range, TAR), będące obecnie elementami oceny wyrównania glikemii, służą do modyfikacji prowadzonej terapii, również zdalnej. Potencjalnie uzyskanie wartości TIR powyżej 70 proc. prowadzi do opóźnienia i zmniejszenia nasilenia późnych powikłań naczyniowych związanych z cukrzycą typu 1, mikronaczyniowych (nefropatia, retinopatia i neuropatia cukrzycowa, stopa cukrzycowa) i makronaczyniowych (zawał mięśnia sercowego, udar mózgu). Możliwość wykorzystania rozwiązań telemedycznych, dostępnych dzięki systemowi ciągłego monitorowania glikemii i osobistym pompom insulinowym, stanowi praktyczną dodatkową wartość i jest istotnym ułatwianiem w dialogu lekarz–pacjent.
Prof. Leszek Czupryniak, diabetolog, podkreślił: – Telemedycyna dostarczyła nam nowe narzędzie umożliwiające niespotykany poprzednio wgląd w dynamikę gospodarki węglowodanowej chorego na cukrzycę, umożliwiając wysoce zindywidualizowane postępowanie zarówno w zakresie diagnostyki, jak i terapii lekowej, postępowania dietetycznego oraz kształtowania codziennej aktywności. Ta wiedza zmienia nam paradygmat postępowania z chorym na cukrzycę. Dzięki możliwości ciągłego telemonitoringu glikemii pacjent ma pełną wiedzę na temat tego wskaźnika, co, jak wykazano, determinuje jakość kontroli cukrzycy. A więc wspomniana wiedza wpływa na pacjenta jak lekarstwo, bowiem chory mający wgląd w poziom glikemii zachowuje się bardziej racjonalnie (dieta, aktywność ruchowa, możliwość przewidywania niedocukrzenia), co skutkuje lepszą kontrolą cukrzycy. Te fakty sprawiły, że obecnie większość towarzystw naukowych w swych zaleceniach preferuje ciągły monitoring jako optymalną metodę samokontroli glikemii.
Dr n. med. Radosław Pietrzak spojrzał na przedmiot rozważań z punktu widzenia kardiologii dziecięcej: – W kardiologii dziecięcej rozwiązania telemedyczne są mniej powszechne. Zastosowanie rozwiązań telemedycznych obejmuje takie obszary jak: wykrywanie nagłych zdarzeń arytmicznych, interrogacja i monitoring urządzeń wszczepialnych czy monitorowanie dzieci ze złożonymi wadami serca kwalifikowanymi do paliatywnego leczenia wieloetapowego. Badania z całego świata wskazują, że zastosowanie rozwiązań telemedycznych poprawia jakość opieki nad tymi dziećmi, pozwalając na wczesne wykrywanie niepokojących objawów, np. zaostrzenia niewydolności serca. Zastosowanie tych rozwiązań ma także wpływ na procedury stosowane u dzieci ze złożonymi wadami serca: ogranicza wskazania do hospitalizacji w ośrodkach referencyjnych, często oddalonych od miejsca zamieszkania pacjentów o kilkaset kilometrów, powoduje przeniesienie ciężaru codziennej opieki do ośrodków lokalnych, a także zmniejsza znaczenie badania przedmiotowego. W związku z tym, gdy zdefiniujemy zawarty w tytule paradygmat jako wzorzec właściwego postępowania, telemedycyna w chorobach układu sercowo-naczyniowego u dzieci może spowodować jego zmianę, pomimo iż nie ma ona wpływu na pojęcia i teorie tworzące podstawy kardiologii teledziecięcej.
Podsumowanie
Nowoczesne teleologie transmisji danych wykorzystywane w realizacji procedur telemedycznych w zakresie kardiologii i diabetologii, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, nie tylko umożliwiają upowszechnienie zdefiniowanych metod diagnostyki, terapii, prewencji i rehabilitacji, lecz w wielu przypadkach stanowią o jakościowych zmianach postępowania klinicznego w tych dziedzinach. W konsekwencji uzyskujemy poprawę wskaźników jakości życia oraz przedłużenie życia pacjentów.
Link do nagrania:
Dzień 2., kanał 4. – czas rozpoczęcia: 1:02:25