„Rozwój sztucznej inteligencji tak, ale pod kontrolą człowieka”
Rekomendację 3. przedstawia dr Maciej Kawecki, popularyzator nauki, prezes Instytutu Polska Przyszłości im. S. Lema, dyrektor Centrum Innowacji Uniwersytetu WSB Merito.
Rekomendujemy odpowiedzialne podejście do wdrażania rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji. AI ma potencjał, by zrewolucjonizować wiele obszarów medycyny, ale tylko wtedy, gdy będzie używana w przemyślany sposób i we współpracy z lekarzami, nie zaś w celu ich zastąpienia. Rozwój AI w medycynie wymaga zaangażowania i współpracy naukowców, lekarzy oraz decydentów. Wymaga także edukacji specjalistów, którzy mogą wspomagać się rozwiązaniami AI w swojej pracy nie tylko w zakresie technicznym, lecz także etycznym i społecznym, a jednocześnie budowania zaufania do nowych rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji wśród pacjentów. Konieczne jest też zintensyfikowanie prac legislacyjnych, których celem jest stworzenie odpowiednich regulacji prawnych dotyczących stosowania AI, także w medycynie oraz stworzenia warunków do certyfikacji modeli AI na poziomie krajowym i międzynarodowym. Ich opracowanie to działania kluczowe, aby AI mogła być szerzej wykorzystywana w systemach opieki zdrowotnej. Jednocześnie rekomendujemy rozwój tzw. wyjaśnialnej sztucznej inteligencji (ang. Explainable Artificial Intelligence, XAI), której znaczenie w medycynie i ochronie zdrowia jest szczególne. Zdrowie ludzkie jest zbyt cenne, a konsekwencje ewentualnych błędów zbyt poważne, aby w diagnostyce czy leczeniu można było stosować algorytmy sztucznej inteligencji porównywalne do „czarnej skrzynki”, czyli modele o tak złożonej strukturze i sposobie działania, że nie jesteśmy w stanie ich zrozumieć. Zgodnie z XAI programy stosowane w medycynie muszą m.in. dostarczać informacji stanowiących uzasadnienie generowanych wyników i zapewniać wyjaśnienia, które są zrozumiałe dla docelowego odbiorcy.
dr Maciej Kawecki, popularyzator nauki, prezes Instytutu Polska Przyszłości im. S. Lema, dyrektor Centrum Innowacji Uniwersytetu WSB Merito:
– Miałem okazję spotkać się w tym roku ze wszystkimi laureatami Nagród Nobla zarówno z chemii, fizyki, jak i medycyny. Oni wszyscy w mniejszym bądź większym stopniu, ale głównie w większym, korzystają ze sztucznej inteligencji bądź są lub byli jej twórcami.
Nobel z fizyki – prof. Geoffrey Hinton oraz prof. John Hopfield – dwóch ojców sztucznej inteligencji. Noble z chemii – prof. David Baker – digitalizacja białek, pierwsze syntetyczne białko. Debis Hassabis i dr John Jumper, czyli DeepMind – największy kolektyw białek, który dzisiaj zmienia świat. Gdyby nie ten projekt AI, nie mielibyśmy leków tak szybko, jak mamy szansę je mieć.
To jest uzasadnienie tego, że sztuczna inteligencja to jest przyszłość, teraźniejszość i nasza rzeczywistość. Alternatywna do naszej rzeczywistości. Nieporównywalna do żadnej innej technologii. Wykraczająca poza słowo technologia. Immersyjna. I zrewolucjonizuje medycynę.
Jestem głęboko przekonany, że jest jedyną siłą zdolną do tego, żeby zmienić medycynę, również Polską.
Warto popracować nad tym, żeby narzędzia sztucznej inteligencji w obszarze medycyny rozwijały się w naszym kraju. Mamy przełomowe polskie osiągnięcia z obszaru medycyny, ale one nie rozwijają się w naszym kraju. Są tworzone przez Polaków, jak np. przez prof. Krzysztofa Gerasa na Uniwersytecie Nowojorskim – najskuteczniejszy algorytm diagnozujący raka piersi. Jego start-up Ataraxis AI, którego doradcą jest wiceprezes Mety Yann LeCun, laureat Nagrody Touringa, Nagrody Królowej Elżbiety II, którą odebrał parę dni temu. To jest Polak, ale rozwija tą technologię na Uniwersytecie Nowojorskim.
Biocam – kapsułka endoskopowa – przełomowa polska technologia, która powinna się rozwijać u nas, ale dzięki współpracy z NCBiR będzie rozwijała się w Niemczech, a nie w Polsce. I takich przykładów mógłbym wymienić bardzo wiele, pokazując, że jeżeli mówimy o sztucznej inteligencji w medycynie, to musimy wiedzieć o tym, że ona oczywiście zmieni świat, ale żeby zmieniła Polskę i Polską medycynę, musimy te narzędzia wykorzystywać również u nas, a nie tylko korzystać z narzędzi zewnętrznych.
Rekomendację zaprezentowano podczas spotkania „Nauka dla zdrowia społeczeństwa w Roku Edukacji Zdrowotnej i Profilaktyki”, które odbyło się 3 marca 2025 r. w Senacie RP.
Link do transmisji Prezentacja Raportu z 6. Kongresu „Zdrowie Polaków” oraz wręczenie nagród „Perspektywy Medycyny”. – YouTube
Tekst i foto: Marta Jakubiak
1 Comment