NOWOŚĆ!Już dziś zapisz się, aby otrzymywać nasz newsletter! Zapisz się 

LEKARZAktualnościCo? Gdzie? Kiedy?PACJENT

16 kwietnia to Światowy Dzień Głosu

Głos jest podstawowym narzędziem umożliwiającym i wspierającym funkcjonowanie współczesnego społeczeństwa opartego na komunikacji. Jego zaburzenia mają negatywny wpływ na wiele obszarów aktywności człowieka, powodując określone konsekwencje psychiczne, społeczne, zawodowe i znacząco oddziaływają na jakość życia.

Głos to nie tylko fenomen mechaniczno-akustyczny, ale także przekaźnik nastroju i emocji. Zasady jego emisji są przedmiotem badań naukowych z zakresu laryngologii, foniatrii i audiologii, a także fizyki, akustyki, fonetyki, lingwistyki, psychologii. Głos – podobnie jak słuch – ma kluczowe znaczenie dla rozwoju współczesnego społeczeństwa opartego na wymianie informacji – mówi prof. Henryk Skarżyński, dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu, konsultant krajowy w dziedzinie otorynolaryngologii.

Światowy Dzień Głosu, obchodzony corocznie 16 kwietnia, to międzynarodowe święto mające ma na celu promowanie wiedzy o właściwej higienie narządu głosu – kluczowe dla nauczycieli, aktorów, śpiewaków oraz wszystkich, którzy zawodowo używają tego narządu. W tym roku hasło przewodnie World Voice Day 2024 brzmi: „RESONATE. EDUCATE. CELEBRATE!”. Włączmy się aktywnie w obchody tego święta.

To doskonała okazja do przypomnienia, jak ważne jest, aby nie tylko zawodowi mówcy, ale każdy z nas dbał o swój głos na co dzień.

Grafika promująca tegoroczny Światowy Dzień Głosu (źródło: worldvoiceday.org).

Jak dbać o zdrowie głosu

Mówimy, nie zastanawiając się nad tym, w jaki sposób głos wydobywa się z gardła. Tymczasem narząd głosotwórczy jest jak instrument dęty. Proces powstawania głosu zaczyna się w układzie oddechowym, gdzie wytwarza się strumień powietrza wydechowego o odpowiednim ciśnieniu. Trafia on do krtani, gdzie powstaje ton krtaniowy. Ostatecznie w przestrzeniach artykulacyjo-rezonansowych formuje się barwa głosu i tworzą głoski mowy. Wydobywanie głosu zgodne z prawami fizjologii oraz wymogami estetycznymi to sztuka niełatwa, aczkolwiek niezbędna w wielu zawodach (śpiewacy, aktorzy, spikerzy, politycy, wykładowcy i nauczyciele).

Głos to jedno z najważniejszych narzędzi komunikacyjnych człowieka, a jego zaburzenia mogą niekorzystnie wpłynąć na wiele obszarów aktywności człowieka, obniżając jakość życia, nie tylko tego zawodowego. – Głos to narzędzie pracy, ale również istotny element osobowości każdego z nas i sposób na wyrażanie emocji. Zaburzenia głosu mogą pogarszać jakość życia, zdolność komunikacji oraz negatywnie wpływać na zdrowie psychiczne – podkreśla prof. Henryk Skarżyński.

Przestrzegaj kilku prostych zasad:
• nawodnienie
Pij dużo wody. Nawodnienie pomaga utrzymać odpowiednią wilgotność strun głosowych, co jest kluczowe dla ich zdrowia.
• unikaj nadmiernego hałasu
Pracując w hałaśliwych środowiskach lub podczas imprez, staraj się nie podnosić głosu. Krzyk może prowadzić do przeciążenia strun głosowych.
• odpoczynek dla głosu
Regularne dawanie odpoczynku swojemu głosowi pomaga zapobiegać przeciążeniu i uszkodzeniom.
• prawidłowa technika mówienia i śpiewania
Pracuj z logopedą lub trenerem głosu, aby nauczyć się technik, które pozwalają korzystać z głosu w sposób zdrowy i efektywny.
• zdrowa dieta
Unikaj jedzenia, które może podrażniać gardło, jak bardzo kwaśne, pikantne czy gorące potrawy. Refluks żołądkowo-przełykowy może również wpływać na stan strun głosowych.

Symptomy, które powinny zaniepokoić

Problemy z głosem, takie jak chrypka czy przewlekłe zmęczenie głosowe, mogą być pierwszym sygnałem poważniejszych schorzeń. – Istnieje wiele czynników, które mogą powodować zaburzenia w emisji głosu i zmieniać jego brzmienie. Są to m.in. stres, siedzący tryb życia, przekrzykiwanie hałasu, który towarzyszy nam od rana do wieczora. Bardzo często mówimy, nie zastanawiając się nad tym, w jaki sposób wydobywa się głos. Tymczasem narząd głosotwórczy to wyjątkowo czuły instrument w ludzkim organizmie. Wiele osób, w szczególności profesjonalistów pracujących głosem na co dzień wymaga terapii, która wspiera ich, aby mogli w odpowiedni sposób zadbać o głos i korzystać z niego we właściwy sposób – wyjaśnia prof. Henryk Skarżyński.

Przede wszystkim zwróć uwagę na następujące objawy:
• chroniczna chrypka
Jeśli chrypka utrzymuje się dłużej niż dwie tygodnie, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.
• trudności w połykaniu
Problemy z połykaniem mogą wskazywać na schorzenia gardła lub krtani.
• zmiana tonu głosu
Nagła zmiana barwy głosu, która nie jest związana z przeziębieniem, może być sygnałem poważniejszych problemów.
• zmęczenie głosu
Jeśli czujesz zmęczenie podczas mówienia lub śpiewania, może to oznaczać przeciążenie strun głosowych.
• ból gardła lub krtani
Ból podczas mówienia nie jest normalnym stanem i wymaga konsultacji lekarskiej.

Obecnie mamy dostęp do wielu terapii, które przywracają właściwe napięcie w obrębie traktu głosowego. Bardzo ważne jest jednak uświadomienie tego pacjentowi, a także zbudowanie z nim porozumienia i zaufania. O wynikach terapii decyduje jeszcze jeden ważny element – kontrola słuchowa. Bez tych wszystkich czynników terapia nie będzie skuteczna – mówi prof. Henryk Skarżyński.

Na jakie schorzenia najczęściej narażony jest dziś ludzki głos?

Schorzenia głosu mogą wynikać z wielu przyczyn, takich jak nadużywanie go, nieodpowiednie techniki mówienia, czynniki środowiskowe, a także stan zdrowia ogólnego.

Oto kilka najczęstszych schorzeń:
zapalenie strun głosowych – często wynika z przeciążenia głosu, jak również z infekcji wirusowych lub bakteryjnych;
polipy i guzki na strunach głosowych – pojawiają się głównie u osób, które intensywnie używają głosu (np. śpiewacy, nauczyciele), są to zgrubienia wynikające z przewlekłego przeciążenia;
refluks krtaniowo-przełykowy – kwas żołądkowy cofający się do krtani może uszkadzać struny głosowe;
zaburzenia nerwowe – mogą wpływać na kontrolę mięśni potrzebnych do mówienia i śpiewania, prowadząc do drżenia głosu lub nawet do chwilowej utraty zdolności mówienia;
nowotwór krtani – choć rzadszy, jest poważnym schorzeniem i może być spowodowany długotrwałym paleniem tytoniu czy ekspozycją na inne szkodliwe substancje.

Które z tych schorzeń wymagają natychmiastowej reakcji w formie konsultacji i ewentualnej interwencji specjalisty?

Chroniczna chrypka trwająca dłużej niż dwa tygodnie.
Polipy czy guzki na strunach głosowych, które mogą wymagać interwencji chirurgicznej, szczególnie jeśli wpływają na zdolność mówienia lub śpiewania.
Nagłe utraty głosu lub zmiany w barwie głosu, które mogą wskazywać na poważniejsze problemy.
Ból i dyskomfort przy używaniu głosu.
Objawy refluksu krtaniowo-przełykowego mogące wskazywać na konieczność zmiany diety lub stylu życia.

Jak utrzymywać głos w dobrej formie?

Jeśli chcesz utrzymać głos w dobrej kondycji, zastosuj się na co dzień do poniższych zaleceń.

Pij dużo wody – utrzymuje nawilżenie strun głosowych.
Ogranicz alkohol i kofeinę – mogą one prowadzić do odwodnienia.
Unikaj palenia – dym tytoniowy jest bardzo szkodliwy dla strun głosowych.
Używaj prawidłowych technik głosowych – zwłaszcza jeśli twoja praca wymaga intensywnego mówienia lub śpiewania. Rozważ konsultacje z logopedą lub trenerem głosu.
Zapewnij odpowiedni odpoczynek dla głosu – unikaj przemęczenia, zwłaszcza w przypadku odczuwania zmęczenia czy dyskomfortu.
Utrzymuj ogólną kondycję zdrowotną – zdrowa dieta i unikanie infekcji także przyczyniają się do zdrowia głosu.

Które zawody są najbardziej narażone na problemy z głosem i jak można temu przeciwdziałać?

To przede wszystkim te zawody, w których głos jest kluczowym narzędziem pracy. Oto kilka przykładów:
nauczyciele – spędzają dużo czasu mówiąc, często w hałaśliwym środowisku, co zwiększa ryzyko przeciążeń i uszkodzeń strun głosowych;
śpiewacy – profesjonalni wykonawcy muzyczni używają swojego głosu intensywnie i często, co może prowadzić do zmęczenia i uszkodzeń strun głosowych;
aktorzy – regularne występy, zarówno na scenie teatralnej, jak i w filmie, wymagają intensywnego używania głosu, co może skutkować przeciążeniem;
przewodnicy turystyczni – muszą mówić głośno i wyraźnie przez wiele godzin, często w hałaśliwych miejscach publicznych lub na otwartym powietrzu;
• pracownicy call center – długie godziny spędzone na mówieniu przez telefon mogą prowadzić do zmęczenia głosu i innych problemów związanych z przeciążeniem narządu głosowego;
adwokaci – częste przemówienia w sądzie oraz rozmowy z klientami wymagają intensywnego korzystania z głosu;
trenerzy i instruktorzy fitness – ich praca wymaga, aby byli słyszalni dla dużych grup uczestników, często w głośnym środowisku;
duchowni – regularne przemawianie podczas nabożeństw i innych zgromadzeń religijnych również stawia wysokie wymagania wobec zdolności głosowych;
dziennikarze radiowi i telewizyjni – ich praca polega na ciągłym mówieniu, co może prowadzić do zmęczenia i innych problemów głosowych.

Osoby pracujące w tych zawodach powinny szczególnie dbać o zdrowie swojego głosu, stosując odpowiednie techniki mówienia i regularnie relaksując głos, a także konsultując się z logopedami czy foniatrami, by zapobiegać poważniejszym problemom.

***

Światowy Dzień Głosu został ustanowiony na 16 kwietnia każdego roku wraz z głównych celami, jakimi są zwiększenie świadomości społecznej na temat znaczenia głosu i zachowania czujności na problemy głosowe.

Obchody rozpoczęły się w Brazylii w 1999 roku jako Narodowy Dzień Głosu Brazylii. Był to wynik mieszanej inicjatywy lekarzy, logopedów i nauczycieli śpiewu, którzy należeli do dawnego stowarzyszenia „Sociedade Brasileira de Laringologia e Voz – SBLV” (Brazylijskie Towarzystwo Laryngologii i Głosu), pod przewodnictwem dr Nedio Steffena. W ślad za tą brazylijską inicjatywą poszły inne kraje, takie jak Argentyna i Portugalia, a Narodowy Dzień Głosu Brazylii stał się Międzynarodowym Dniem Głosu. W Stanach Zjednoczonych Amerykańska Akademia Otolaryngologii – Chirurgii Głowy i Szyi oficjalnie uznała to święto w 2002 roku i w tym samym roku wydarzenie otrzymało nazwę „Światowego Dnia Głosu”.

Światowy Dzień Głosu to okazja nie tylko do przypomnienia o konieczności dbania o narząd głosu, ale także okazja do świętowania unikalności każdego z nas – głos każdego człowieka jest niepowtarzalny, podobnie jak linie papilarne.

Foto: pixabay.com

Powiązane artykuły
PACJENTPoradnia

Ból w klatce piersiowej zawsze oznacza zawał? Niekoniecznie.

Choć to objaw kojarzony z chorobami serca, może mieć wiele innych przyczyn – niektóre poważne, inne mniej oczywiste. Problemy trawienne, refluks, infekcje…
LEKARZAktualnościCo? Gdzie? Kiedy?KongresPACJENT

Kongres „Zdrowie Polaków”: START 25 listopada!

Jak nauka wpływa na zdrowe życie, dobrostan społeczny i rozwój profilaktyki? „Nauka dla zdrowia społeczeństwa” – to hasło towarzyszące 6. Kongresowi „Zdrowie…
LEKARZAktualnościCo? Gdzie? Kiedy?PACJENT

Prof. Henryk Skarżyński odznaczony Orderem Orła Białego

Z okazji Narodowego Święta Niepodległości Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda, podczas uroczystości zorganizowanej w Belwederze wręczył odznaczenia państwowe osobom zasłużonym w służbie…
Zapisz się, aby otrzymywać nasz newsletter

    Dodaj komentarz

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *