„Wdrożenie narodowej, wielosektorowej, wieloletniej strategii ochrony zdrowia komunikacyjnego”.
Rekomendację 2. przedstawia prof. Henryk Skarżyński, przewodniczący Rady Programowej Kongresu „Zdrowie Polaków”, dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu, przewodniczący Rady Głównej Instytutów Badawczych.
Rekomendujemy podjęcie inicjatywy ustawodawczej, opracowania i wdrożenia narodowej, kompleksowej, wielosektorowej, wieloletniej strategii ochrony zdrowia komunikacyjnego, implementowanej legislacyjnie jako akt prawa powszechnie obowiązującego.
Rekomendujemy objęcie ogólnopolskim programem badań słuchu wszystkie dzieci rozpoczynające naukę w szkole, przy czym diagnoza słuchu powinna obejmować zarówno część obwodową, jak i ośrodkową. Dodatkowo zasadne jest uzupełnienie takiego programu o badania pod kątem trudności rozwojowych i edukacyjnych, w tym dysleksji rozwojowej, która w Polsce jest diagnozowana u dzieci późno, po ukończeniu 10. roku życia. Tymczasem wczesne wykrywanie trudności związanych z integracją głoski i litery, fonologią czy tempem czytania pozwala na wdrożenie działań wspierających już na etapie, gdy problemy dopiero zaczynają się ujawniać, a tym samym uniknięcie w przyszłości spowodowanych dysleksją problemów komunikacyjnych.
Oprócz prowadzonych na jak najszerszą skalę badań przesiewowych słuchu we wszystkich grupach wiekowych rekomendujemy nowoczesne rozwiązania i metody, których skuteczność została potwierdzono naukowo, a które mogą być przydatne we wczesnym wykrywaniu i leczeniu wad słuchu prowadzących do wykluczenia komunikacyjnego. Rekomendujemy m.in. rozwój aplikacji, które umożliwiają samodzielną ocenę słuchu. Wyniki dotychczasowych prac pokazały w sposób niebudzący wątpliwości, że obecnie można realnie planować udział rodziców i samych pacjentów w badaniach wykonywanych poza pracownią audiologiczną, np. w domu pacjenta, przy spełnieniu określonych warunków.
Rekomendujemy również rozwój nowoczesnych metod diagnostyki, treningu słuchowego, rehabilitacji niedosłuchu i in. opartych na wirtualnej rzeczywistości (ang. virtual reality, VR), które – jak wynika z dotychczasowych badań – potwierdzają skuteczność VR w poprawie percepcji mowy, rehabilitacji pacjentów z implantami ślimakowymi, a także w terapii szumów usznych.
Prof. Henryk Skarżyński, przewodniczący Rady Programowej Kongresu „Zdrowie Polaków”, dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu, przewodniczący Rady Głównej Instytutów Badawczych:
– Środowisko, które przygotowało rekomendację, jest gotowe ze środków zgromadzonych z zadań statutowych, z grantów, które pozyskaliśmy z różnych obszarów, przez najbliższe 5 lat finansować to przedsięwzięcie, które powinno objąć badaniami powszechnymi na początek wszystkie dzieci rozpoczynające edukację szkolną, a następnie dotrzeć do wszystkich rozproszonych grup, w tym do seniorów.
Badania słuchu, głosu i mowy mamy dzisiaj (podczas spotkania w Senacie 3 marca 2025 r. – przyp. red.) przyjemność zaprezentować po raz kolejny. Nowoczesne, cały czas udoskonalane programy informatyczne zostały zaaplikowane do powszechnych badań. Nie są to badania kliniczne, ale ich skuteczność i czułość pokazuje, że są prawie na tym samym poziomie co badania kliniczne. Mogą być zastosowane w odniesieniu praktycznie do każdej Polki i każdego Polaka, by włączyli się w samoocenę zdrowia pod tym względem.
Zależy nam na tym, żeby zadania te były uwzględnione w pewnym systemowym podejściu, czyli na uregulowaniu tego przedsięwzięcia – żebyśmy mogli posługiwać się wobec każdej Polki, każdego Polaka, że podejmujemy wyzwania, które służą rozwojowi współczesnego polskiego społeczeństwa.
Więcej o zdrowiu komunikacyjnym w wykładzie prof. Henryka Skarżyńskiego pt. „Rola słuchu w rozwoju współczesnego społeczeństwa i komunikacji międzyludzkiej”.
Rekomendację zaprezentowano podczas spotkania „Nauka dla zdrowia społeczeństwa w Roku Edukacji Zdrowotnej i Profilaktyki”, które odbyło się 3 marca 2025 r. w Senacie RP.
Link do transmisji Prezentacja Raportu z 6. Kongresu „Zdrowie Polaków” oraz wręczenie nagród „Perspektywy Medycyny”. – YouTube
Tekst i foto: Marta Jakubiak