Problemy ze słuchem mogą pojawić się u człowieka w każdym wieku, nagle lub stopniowo, pozostając w wielu przypadkach niezauważonymi. Zaburzenia słuchu szczególnie u dzieci na etapie rozwoju mowy wymagają szybkiego diagnozowania i leczenia.
Deprywacja słuchowa powodująca brak stymulacji sensorycznej w obszarze kory słuchowej powoduje szereg zmian degeneracyjnych w komórkach nerwowych. Wpływa to na zahamowanie rozwoju funkcjonalnego kory słuchowej, braku lub trudności w rozwoju mowy oraz przypadku całkowitej głuchoty i niezdolności dziecka do rozwinięcia komunikacji na drodze werbalnej. Uniknięcie powyższych konsekwencji jest możliwe dzięki zastosowaniu implantów ślimakowych, które od ponad 30 lat wykorzystywane są standardowo w terapii głuchoty wrodzonej. Dzięki temu rozwiązaniu większość dzieci z głuchotą rozpoznaną w okresie noworodkowym i niemowlęcym objętych powszechnym programem badań przesiewowych słuchu noworodków w Polsce rozwija zdolność komunikacji werbalnej w zakresie kompetencji słuchowych praktycznie tak samo jak ich słyszący rówieśnicy.
Tak ważne jest zatem podjęcie odpowiedniego postępowania leczniczo-rehabilitacyjnego. Jednakże deprywacja słuchowa w każdym wieku człowieka przekłada się na obniżenie jakości życia i rozwoju we wszystkich obszarach jego funkcjonowania. W przypadku dzieci poza najważniejszym, czyli rozwojem mowy, zaburzenia słuchu mogą wpływać na funkcjonowanie społeczne, edukację i umiejętności szkolne, funkcjonowanie społeczne, orientację w przestrzeni, funkcjonowanie w obszarze emocji czy rozwój procesów poznawczych. Niewykryte zaburzenia słuchu u pacjentów dorosłych przekładać się będą na zaburzenia w sferze komunikacji, funkcjonowania społecznego, zawodowego i stanu psychicznego. W grupie seniorów trudności obejmować mogą obszary związane z komunikacją, funkcjonowaniem psychicznym, bezpieczeństwem i jakością życia. Obecnie powszechnymi badaniami przesiewowymi słuchu w Polsce są objęte noworodki, ale bardzo ważne, aby takie badania wykonywane były na wszystkich etapach życia człowieka. Niezwykle istotna jest świadomość konsekwencji niedosłuchu. Przełożyć to się powinno na badania przesiewowe słuchu, jakie należy realizować na przestrzeni całego życia. Jak najszybsze wykrycie zaburzeń słuchu wszelkiego typu i stopnia warunkuje wdrożenie jak najskuteczniejszej metody leczenia i rehabilitacji, tak by konsekwencje niedosłuchu były jak najmniejsze.
Tekst: prof. Piotr H. Skarżyński, dr n. med. i n. o zdr. Natalia Czajka
Link do nagrania: Znaczenie badań przesiewowych słuchu na przestrzeni całego życia człowieka – od okresu noworodkowego po wiek senioralny