Psychiatrzy reagują na reportaż na temat pobytu w placówce opieki psychiatrycznej – zwracają uwagę na potrzebę kompleksowych rozwiązań systemowych i organizacyjnych pozwalających na bezpieczne wykonywanie tego zawodu w oparciu o pracę w wielodyscyplinarnym zespole.
Opublikowany przez Onet.pl reportaż Karoliny Głogowskiej pt. „W psychiatryku jest jak w dziczy. Żeby przetrwać trzeba mieć głowę na karku.” dotyczący obrazu leczenia w szpitalu psychiatrycznym, spotkał się z ogromnym zainteresowaniem opinii publicznej – świadczy o tym duża popularność materiału w social mediach, ponad tysiąc komentarzy na portalu społecznościowym Facebook oraz kilkaset udostępnień materiału.
„Starając się zrozumieć sytuację w jakiej znalazła się bohaterka reportażu oraz jej odczucia związane z leczeniem psychiatrycznym, chcielibyśmy zwrócić uwagę na kilka istotnych kwestii podniesionych w wyżej wymienionym materiale” – napisali specjaliści w liście.
Poważny problem psychiatrii dzieci i młodzieży
Dotkliwy brak specjalistów w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży był wielokrotnie przez nas podnoszony na profilu społecznościowym Facebook Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz w wypowiedziach ekspertów Towarzystwa dla mediów. Specjalistów zajmujących się psychiatrią dzieci i młodzieży jest kilkakrotnie mniej, w stosunku do rzeczywistych potrzeb. Nie chodzi tu wyłącznie o warunki finansowe, oferowane pojedynczym specjalistom pracującym w tej dziedzinie medycyny, ale o kompleksowe rozwiązania systemowe i organizacyjne pozwalające na satysfakcjonujące i bezpieczne wykonywania tego trudnego zawodu w oparciu o pracę w wielodyscyplinarnym zespole. Brak specjalistów psychiatrów dzieci i młodzieży sprawia, że ich pomoc jest trudno dostępna, konsultacje są odległe w czasie i istnieją na mapie Polski „białe plamy”, gdzie dostępność ta jest szczególnie niska.
W omawianym reportażu na ten problem zwróciła również uwagę Pani Katarzyna Szczerbowska, dziennikarka i wolontariuszka walcząca ze stygmatyzacją osób po kryzysie psychicznym, Fundacji eFkropka: „Problem dziecięcej opieki psychiatrycznej jest poważny i ma dużo szerszy kontekst: mamy 200 psychiatrów dziecięcych w Polsce, a potrzebujemy ich minimum 1500. Zdarza się, że w ośrodkach dla dzieci nie ma ani jednego specjalisty i pracują tam psychiatrzy dla dorosłych. Polska jest na drugim miejscu pod względem samobójstw osób nieletnich. Dzieci nie powinny być leczone w izolacji od bliskich.”
Brak dostępności do wielodyscyplinarnych zespołów profesjonalistów
Bohaterka reportażu zauważa słusznie „Najbardziej było jej żal dzieci niepełnosprawnych umysłowo.” W jednym oddziale psychiatrycznym przebywają osoby niepełnosprawne intelektualnie, osoby po próbach samobójczych, osoby z zaburzeniami zachowania oraz licznymi innymi problemami i zaburzeniami psychicznymi. Dla każdej z tych grup osób powinien być stworzony i dostępny odpowiedni program terapeutyczny – sprofilowany na daną, konkretna grupę potrzebujących. Wymaga to jednak odpowiednich pomieszczeń, a przede wszystkim odpowiedniego zaplecza personelu, wykształconego w zakresie specyficznych umiejętności terapeutycznych.
Odmiennej, specjalistycznej interwencji terapeutycznej wymaga każda z tych grup dzieci i młodzieży, a więc także odpowiednio wykształconych i stale doskonalących swoje umiejętności psychologów, psychoterapeutów, terapeutów zajęciowych, pielęgniarek i pielęgniarzy psychiatrycznych, dietetyków oraz innych specjalistów. Lekarz lub psycholog zatrudniony w wąskim zakresie dostępności nie rozwiąże licznych specyficznych i jednostkowych problemów.
Warunki w szpitalach
Warunki materialne polskich szpitali psychiatrycznych oraz poziom bytowy jest poniżej potrzeb niezbędnych dla odpowiedniej opieki nad chorymi i ich potrzeb w zakresie powrotu do zdrowia. Wiele szpitali znajduje się nadal w budynkach sprzed ponad stulecia. Środki finansowe, którymi dysponują szpitale, przeznaczone na wyżywienie osób tam przebywających, faktycznie pozwalają na żywienie na poziomie opisanym w reportażu. Instytucje publiczne i samorządowe wybudowały wiele nowych i nowoczesnych siedzib, pozostawiając osoby chore psychiczne przebywające w starych, zaniedbanych szpitalach na marginesie bytowania.
„Odnosząc się do jednego z podtytułów reportażu „Dwa światy” – rzeczywiście możemy dziś mówić o dwóch światach, w jakich żyją osoby z zaburzeniami psychicznymi – z jednej strony otaczającym nas na co dzień nowoczesnym świecie, a z drugiej – w świecie braku dostępności do konsultacji psychiatrycznych, odległych terminów wizyt, braku odpowiedniego opieki finansowania ze środków publicznych i szpitalach psychiatrycznych nieodpowiadających wymogom współczesności. Bez odpowiedniego finansowania i rozwiązań organizacyjnych tej sytuacji nie uda się zmienić” – przekonuje dr Sławomir Murawiec członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.