Jakie prace badawcze prowadzą polscy naukowcy? Tego można było dowiedzieć się podczas zakończonego niedawno 2. Kongresu „Nauka dla Społeczeństwa”. O pracach i wdrożeniach jednostek zrzeszonych w Radzie Głównej Instytutów Badawczych opowiadali ich przedstawiciele 9 czerwca w auli głównej Politechniki Warszawskiej. Oto przykłady z dwóch sesji poprowadzonych przez prof. inż. Mariana Szczerka oraz prof. Macieja Ślężaka.
Produkcja bioplastików z odnawialnych źródeł węgla / Zgłaszający wdrożenie: Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. J. Habera PAN
– Badania nad biopolimerami BHA są wciąż gorącym i rozwijającym się tematem. Polimery są w pełni biodegradowalne, co zapewnia zrównoważony rozwój i daje mnóstwo nowych zastosowań, z których teraz, być może, nawet nie zdajemy sobie sprawy. Są one w pełni bikompatybilne i odpowiednie do zastosowań medycznych – możemy pokryć nimi implanty, nanosić na nie różnego rodzaju cząstki terapeutyczne albo leki,które polimery mogą uwalniać – opowiadał dr Robert Karcz.
Urządzenie do odbioru produktów spożywczych bez konieczności czekania na dostawcę / Zgłaszający wdrożenie: Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego im. prof. W. Dąbrowskiego – PIB
– Opracowane urządzenie to MainBox, umożliwiający zdalne zamawianie i odbiór o dowolnej porze produktów spożywczych dostarczonych wcześniej przez wybranego dostawcę, przy spełnieniu określonych założeń, jak zapewnienie bezpieczeństwa żywności oraz bycie przyjaznym dla środowiska – wyjaśniała dr inż. Magdalena Wróbel-Jędrzejewska.
Mapy z Przeszłością – podróż w czasie i przestrzeni na wyciągnięcie ręki / Zgłaszający wdrożenie: Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN
Opracowana w tym ośrodku badawczym aplikacja WebGIS posiada georeferencje, czyli coś takiego, co pozwala nałożyć starszą mapę na współczesną lub na odwrót. – Można z tymi mapami podróżować. To fascynujące z punktu widzenia krajobrazu, postrzegania naszego regionu, dziedzictwa kulturowego, z którym możemy się stykać. Fantastycznie łączy się to z najnowocześniejszymi cyfrowymi narzędziami, które daje nam kartografia cyfrowa. Możemy sprawdzać, porównywać, co się zmieniło pomiędzy jednym okresem a drugim – mówił dr Tomasz Panecki.
Żywe laboratoria – platforma do tworzenia społecznie odpowiedzialnych innowacji technologicznych / Zgłaszający wdrożenie: Sieć Badawcza Łukasiewicz – ITECH Instytut Innowacji i Technologii
– W Łukasiewicz ITECH staramy się pomagać w projektowaniu innowacji technologicznych w taki sposób, żeby były społecznie dopasowane – podkreślił już na wstępnie dr hab. Michał Wróblewski, prof. UMK. – Żywe laboratoria najczęściej zaczynają się od fazy diagnostycznej, w której indentyfikuje się pewne potrzeby społeczne. Później mamy do czynienia z prototypowaniem, czyli stworzeniem prototypu zgodnie ze wskazówkami z jednej strony inżynierów, a z drugiej potencjalnych odbiorców. Prototyp jest testowany, przerabiany i testowany na kolejnych warsztatach. Mamy za sobą już pierwsze wdrożenie tej metody – wyjaśnił.
Nowa polityka senioralna / Zgłaszający wdrożenie: Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. E. Reicher
W 2025 roku seniorów w wieku 80+ będzie około 1 mln 602 000, a w 2035 roku 2 mln 676 033. Polska na tle sześciu największych krajów Europy Zachodniej i Wielkiej Brytanii, jeśli chodzi o ilość dostępnych łóżek na tysiąc osób w wieku 65+ w domach stacjonarnej opieki, jest dość daleko. W Polsce ta liczba wynosi 10, podczas gdy np. w Holandii 71, w Belgii 66, w Niemczech 54. – Z całą pewnością sytuacja społeczne seniorów w Polsce nie jest dobra. Najważniejszą rzeczą i dominującą potrzebą jest to, żebyśmy zmienili sposób patrzenia na opiekę zdrowotną, ponieważ stan zdrowotny seniorów w Polsce jest bardzo średni, żeby nie powiedzieć słaby: co trzeci nie funkcjonuje w kręgu społecznym, nie ma bliskich relacji, 5 proc. 80-latków nigdy nie wychodzi z domu, co dziesiąty prawie nigdy lub nigdy nie jest odwiedzany, a co czwarty nie wychodzi z domu w celu spotkań ze znajomymi – wyliczała dr hab. Agnieszka Neumann-Podczaska, prof. UMP. Zadeklarowała także, że Centrum Wsparcia Badań Klinicznych w NIGRIR będzie stanowiło wsparcie dla realizacji nowej polityki senioralnej państwa, realizując nowe wdrożenia.
Jak zdrowo żyć? – Poradnik seniora / Zgłaszający wdrożenie: Instytut Farmakologii im. J. Maja PAN
– Chcemy przekazać szeroką wiedzę na temat chorób wieku podeszłego, jak demencja, osteoartroza, cukrzyca, miażdżyca czy choroba Parkinsona. Drugim ważnym celem naszego projektu jest integracja seniorów. Samotność osób starszych bardzo często prowadzi do depresji – mówiła dr hab. Agnieszka Wąsik. – Seniorzy bardzo chętnie uczestniczą w naszych wykładach – podkreśliła.
System monitorowania ciąży i porodu MONAKO / Zgłaszający wdrożenie: Sieć Badawcza Łukasiewicz – Krakowski Instytut Technologiczny
– Jednym z obszarów badawczych naszego instytutu są techniki zaawansowane, technologie dla ochrony zdrowia, rozwijane w Centrum Inżynierii Biomedycznej – opowiadał dr hab. inż. Krzysztof Horoba. – Prezentowany projekt jest wynikiem wieloletnich prac badawczo-rozwojowych, ale również naukowych, jakie były prowadzone w naszym instytucie. Ich celem było opracowanie nowoczesnego, ale również konkurencyjnego systemy do wspomagania wczesnej diagnostyki stanu zagrożenia dziecka nienarodzonego. Ten system został wdrożony w naszym instytucie. Pierwsza instalacja miała miejsce w 2000 roku i od tego czasu jest stale modernizowany, udoskonalany, modernizowany do potrzeb użytkownika końcowego, czyli szpitali i klinik położniczych – wyjaśniał.
IMol jako nowa organizacja komercjalizacji w Polsce / Zgłaszający wdrożenie: Międzynarodowy Instytut Mechanizmów i Maszyn Molekularnych (IMol) PAN
– Nasz instytut jest najmłodszym instytutem Polskiej Akademii Nauk. Skupia się wokół nauk biologicznych, czyli badań biologii molekularnej lub ewentualnie badań biologii komórki – opowiadał dr Jan Kutner. – Prowadzimy badania podstawowe mechanizmów różnych chorób, np. chorób mitochondrialnych, chorób rzadkich, neurodegeneracyjnych i związanych ze starzeniem się populacji – wyliczał. Warto dodać, że przewodniczącym Rady Naukowej IMol jest Philipe A Sharp, amerykański genetyk, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii i medycyny w 1993 roku.
Wyniki badania w projekcie pn. Nowi Biedni Emeryci / Zgłaszający wdrożenie: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
– Będę mówił o nowych biednych emerytach, czyli o poważnym problemie społecznym, który związany jest ze zmianami demograficznymi – zapowiedział dr Dariusz Zalewski. – Jeszcze sami nowi biedni emeryci nie zdają sobie sprawy, jak duży problem mają już teraz, a jak zwiększy się on wraz ze starzeniem. Mamy do czynienia z sytuacją podwójnego uśpienia, tzn. zarówno przedstawiciele pomocy społecznej, jak i osoby w wieku okołoemerytalnym, którym grozi status nowych biednych emerytów, nie dostrzegają tego problemu – przestrzegał. W celu pogłębienia tematu rekomendował lekturę dwutomowej publikacji „Nowi biedni emeryci. O osobach uzyskujących świadczenia emerytalne niższe niż emerytura minimalna”.
Zdrowie Polaków było patronem medialnym 2. Kongresu „Nauka dla Społeczeństwa”.
Tekst i foto: Marta Jakubiak